شاهنشاهی غیاث الدین غوری 

 

غیاث الدین محمد فرزند سام فرزند حسین متولد 536 هـ.ق. / 1141 میلادی ، جلوس غور 558 / 1163 ، هرات 571 / 1175 ــ فوت 599 هـ.ق. / 1202 میلادی ) . وی پس از سیف الدین محمد بتخت هرات نشست وبرادر خود شهاب الدین ابوالمظفر را که خیلی شجاع و وفادار بود در هرات نیابت داد وخود غزنین را دارالملک ساخت . (13)

در آغاز عهد غیاث الدین ، غزان ترک تبار  استیلا یافته و غزنه را در دست گرفته وحکومت غــــوریان آریایی را از رونق انداخته بودند تا عاقبت غیاث الدین برادر خـــــود شهاب الدین ( سپهسالاری اردوی ایالات غزنین و قندهار ) را به نبرد علیه غزان فرستاد واو بعد از جنگ سخت غزنه را در سال 569 هـ.ق./1173 میلادی  از چنگ آن قوم بیرون آورد و سپس به بسط فتوحات خود از حدود کرمان تا ایالت سند پرداخت ودر سال 579 هـ.ق. / 1183 میلادی تا لاهور پیش رفت وآنرا محاصره و تصرف کرد و سلطنت غزنویان ترک را منقرض ساخت وبعد از آن بر هرات تاخت وآنرا از چنگ ترکان سنجری تاج الدین و علاءالدین بیرون آورد و غزنه را از غز ها ونیشابور و مرو را از خوارزمشاهیان مسترد نمود و همچنین ولایات گرگان وکابلستان ، گردیز ، غرجستان و تخارستان ، سیستان و برخی دیگر از بلاد خراسان را  نیز بر متصرفات غوریان افزود وبازبه هند روی نهاد ودر آنجا به فتوحات پیاپی موفق  به فتح ملتان و پشاور و لاهور و پنجاب گردید و در این فتوحات ملک شاه پسر خسروملک آخرین پادشاه سلسلۀ غزنوی درهندوستان بگروگان گرفته شد.

 

براثر فتوحات شهاب الدین دامنۀ فرمانروایی امپراتوری غوریان وسعت یافـــت چنانکه فوق هم متذکر شدیم ــ بقول « منهاج سراج » " از مشرق هندوستان واز سرحد چین و ماچین تا در عراق واز آب جیحون وخراسان تا کنار دریایی هرمز خطبه به اســــــــم مبارک شهنشاه  « غیاث الدین محمد غوری » تزئین یافت " . (14)

 

غیاث الدین در سال 599 هـ.ق. /1202 میلادی در راه غزنین در گذشت وبرادرش شهاب الدین جانشین او شد .