مقدمه: در ابتدا مطمئن نبودم که (بارونز) واقعیت باشد.
تابستان 2011 بود و من قسمت زیاد وقت خود را در مناطق هزاره نشین غرب کابل در مدرسه معرفت سپری میکردم. در جریان کار با دانش آموزها و استادهای مدرسه برای ایجاد و مصور کردن یک کتاب دو زبانه بودم. این برنامه دلخواه من بود که با یک سرگرمی شخصی جمع آوری و ترجمعه ضرب المثل ها شروع شد.
دانش آموزهای این مدرسه بعضی وقت ها به یک زن انگلیسی عمه فرانسس و بعضی وقت ها عالی جناب میگفتند. در ابتدا فکر میکردم که عمه فرانسس و عالی جناب عبارات کودکانه اند و شاید به اساس بازدید چند بازدیدکننده خارجی باشد که از مدرسه بازدید کرده اند. اما این اندیشه چندان دوام نیاورد.
بلاخره زمانیکه از موسس مدرسه معرفت آقای عزیز رویش پرسیدم که عمه فرانسس کی بوده است. او داستان جالب فرانسس گیرترود “Frances Gertrude Claire D’Souza” را برایم گفت.
من فهمیدم که او بارونز فرانسس دی سوزا بوده است و حالا سخنگوی مجلس نمایندگان بریتانیا است. و این داستان هم واقعی است.
به گفته دوست و همکار من آقای عزیز بعد از سقوط رژیم طالبان بانو بارونز به مناطق فقرنشین دشت برچی, کابل می آید. در آنزمان مدرسه معرفت در حالت بسیار جزئی وجود داشت.اما بانو (دی سوزا) ظرفیت این مدرسه را دریافت.
آقای عزیز رویش و همسایه های هزاره او میخواستند که یک مدرسه پیشرفته که دربرگیرنده هردو, دخترها و پسرها باشد ایجاد کنند. و بانو دی سوزا برونز حامی تمویل و رشد این مدرسه شد.
از آنزمان مدرسه معرفت از یک خانه گلی با سی دانش آموز به یک الگو برای آینده سیستم آموزش و پرورش افغانستان تبدیل شده است. امروزه این مدرسه بیش از سه هزار دانش آموز, 167 استاد, سه ساختمان بسیار بزرک با یک برنامه درسی در حال انکشاف دارد. مدرسه معرفت همچنین یک برنامه بسیار قوی سواد آموزی را برای بزرگسالان با بیش از سه صد دانش آموز شروع کرده است.
بارونز دی سوزا) شخصیت بزرگیست. او یک اشرافی در مجلس اعیان انگلیس است. او یک انسان شناس و پروفیسور است که( در کارهای عملی را در کشورهای در حال توسعه در آفریقا و آسیا انجام داده است. او دارای یک علاقه ویژه در موضوع های حقوق بشر, توانمند سازی زنان و موضوع های انکشافی است. او انسانشناسی را در دانشگاه لندن آموخته است, دکترایش را از دانشگاه آکسفورد بدست آورده است و انسان شناسی را در مدرسه اقتصاد لندن و دانشگاه آکسفورد بروکس برای مدت هفت سال درس داده است.
او در مصمم بودنش در هر کاری که اقدام کرده است مشهور است. او به حیث مدیر سازمان( احیای اعتبار) که قربانیان شکنجه را در سرتاسر جهان یاری میرساند و شکنجه گران را مسوول میداند, کار کرده است. در حدود یک دهه مدیر اجرایی سازمانی بنام (مقاله ای نزده) بوده است که فلسفه کاری اش محافظت از آزادی جهانی بیان و معلومات بوده و میباشد. چندین سال به حیث پژوهشگر آموزشگاه شیمی مغز و تغذیه بشر و همچنین بحیث مشاور مستقل پژوهشی در سازمان ملل کار کرده است.
به علاوه او به حیث مدیر مالی چندین سازمان حقوق بشر و انکشافی کار کرده است. او همچنین دارنده مشخص ترین دستور میشل و جورج می باشد. دستوری که از طرف ملکه برای مردها و زنهایکه مهمترین خدمات غیرنظامی را در کشورهای خارجی انجام داده باشند اعطا میگردد.
(بارونس دی سوزا) دارای علاقه دیرپاه و گذشته شخصی در افغانستان است. او در سال 1983 در جریان جنگ شوروی در افغانستان از چندین ولایت افغانستان بازدید کرد تا کمبود مواد غذایی را برآور کند و نیازمند ترین مناطق را تشخیص دهد. تا به امروز او به حمایت خود از مدرسه معرفت و برنامه های تازه آموزشی اش در افغانستان ادامه میدهد. بانو (بارونز فرانسس دی سوزا) در این قسمت در یک مصاحبه اختصاصی با ادوارد زالم نویسنده کتاب ضرب المثل ها: 151 زبانزد فارسی و کاپیتان نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا صحبت میکند.
-----
فلم انکس: بانو از صحبت با شما در مورد حمایت تان از مدرسه معرفت و آموزش و پرورش در افغنستان سپاسگزارم. مدرسه معرفت واقعا یک الگو برا سیستم آموزش و پرورش افغانستان تبدیل شده است.
بارونز فرانسس دی سوزا: تشکر میکنم آقای ادوارد. این فرصتی است برای من تا به مردم در مورد کارهای قهرمانانه مدرسه ها در افغانستان مانند مدرسه معرفت بگویم. سخت ترین قسمت, ساخت و فعالیت مدرسه های در افغانستان است و این کار توسط خود مردم افغانستان انجام میشود. این تعهد نشان دهنده آینده روشن افغانستان با استفاده از آموزش و سواد آموزی است. آموزگارها در افغانستان فقط یک اندی کمک از جامعه جهانی نیاز دارند تا به کار خود شروع کنند. هرچیزی را که میتوانم تلاش میکنم که انجام دهم.
فلم انکس: داستان کمک شما برای تاسیس مدرسه معرفت در سال 2002 به یک افسانه در دشت برچی و اطراف آن تبدیل شده است. چگونه مدرسه معرفت را دریافتید؟ چی سبب شد که حامی بزرگ آن شوید؟
بارونز فرانسس دی سوزا: در اوایل زمامداری بعد طالبان من به حیث رئیس( بنیاد ویست منستر) برای دموکراسی به افغانستان سفر کردم تا ببینم آیا کاری هست که بنیاد آنرا انجام دهد. در جریان این بازدید به یک آموزگاری بنام عزیز رویش توسط خبرنگار بی بی سی آشنا شدم.
عزیز بسیار شخص تاثیر گذاری بود و بسیار مصمم بود برای ساخت یک مدرسه. او میخواست که یک مدرسه ای امن بسازد که پدر و مادرها دختران خود را اجازه حضور در آن و آموزش در یک سطح معیاری را بدهند. اجازه ندادن پدر و مادرها به فرزندان شان برای آموزش در ماهای بعد طالبان در اکتبر 2001 یک چالش بزرگ به نظر بود. از آن زمان مدرسه معرفت بشکل سرسام آوری رشد کرده است و بیش از سه هزار دانش آموز, دو صد استاد و کارمند و سه ساختمان بسیار بزرگ دارد. توانایی های آموزشی اش در داخل و خارج از افغانستان برای همه یک نمونه است.
فلم انکس: مدرسه معرفت از حمایت قوی محلی برخوردار است و طوریکه شما گفتید یک الگو در آموزش و پرورش افغانستان به حساب می آید. چی چیزی مدرسه معرفت را ویژه ساخته است؟
بارونز فرانسس دی سوزا: سالها کار کردن برای انکشافش. زمانیکه چیزی از پیش در یک جامعه وجود داشته باشد, کمککردن برایش بسیار موثر است. عزیز و دیدگاه مدرسه معرفت او یک نمونه خوب از این موضوع است. او در سال 2002 یک مدرسه کوچک اما در حال رشد تحت شرایط بسیار سخت را اداره میکرد.
در نخستین قسمت پولی که برای عزیز فرستادم, کار عالی را انجام داد. او ساختمان آموزشی را ترمیم کرد و به آن سامانه گرما نصب کرد. او توجه همه را در شب های سرد و طولانی کابل جلب کرد. او به این شکل مردم دربندی را که تحت اداره طالبان دچار آسیب روحی شده بودند اطمینان داد تا توجه شانرا به آموزش و پرورش کودکان جلب کند. او همچنین صنف های سواد آموزی بزرگسالان را شروع کرد.
این مدرسه چیزی بیش از یک ساختار است. این یک دیدگاه, یک نمونه آموزشی و یک منبع برای جامعه است. این دارای مردم است و توسط مردم ساخته شده است. در این مدرسه پول های بسیار کوچک برای اهداف بلند مدت سرمایه گذاری میگردد.
فلم انکس: شما و دختر شما, خبرنگار و ویرایشگر مجله مد برتانیایی کرستا دی سوزا چندین رویداد بزرگ را در لندن برای حمایت از مدرسه معرفت و آموزش در افغانستان راه اندازی کردید. حمایت که شما انجام داده اید من را به یاد این زبانزد فارسی می اندازد که نیکی کن و به دریا انداز. این زبانزد به این مفهوم است که نیکی کن بدون کدام توقع مالی. این کاریست که شما و دیگر حمایت گران شما انجام میدهید. چگونه مردم زیادتری میتوانند از سیستم آموزش و پرورش افغانستان حمایت کنند؟ چرا حمایت شان مهم است؟
بارونز فرانسس دی سوزا: ما باید به اندازه زیادی که میتوانیم مردم را از آنچه آموزش و پرورش میتواند انجام دهد و آنچه مدرسه معرفت انجام داده است آگاه بسازیم. این به واقعیت یک داستان واقعی موفقیت است. زیاد اند کسانیکه میخواهند در روند تغیر جهان حتا به پیمانه کوچک سهم بگیرند, اما آنها نمیدانند که از کجا شروع کنند. گام کلیدی کمک شان برای شناخت اهداف کارا برای حمایت است, مانند مدرسه معرفت و سیستم آموزش و پرورش در افغانستان.
فلم انکس: شما در سال 2004 خدمات خود در بخش حقوق بشر و انکشاف جهانی به حیث شخصیت اشرافی به مجلس اعیان انگلیس راه یافتید. اما نقش جدید شما در دولت تلاش های خیرانه شخصی شما را کاهش نداده است. دیگر چی موارد شخصی را حمایت میکنید؟
بارونز فرانسس دی سوزا: از زمانیکه بحیث اشراف زاده به مجلس اعیان انگلیس در سال 2011 انتخاب شدم, باید روش سیاسی را در نظر میگرفتم که به همه گروه های سیاسی خدمت کنم. بنا بر این از سازمانها و گروه های زیادی کنار رفتم.
گرچه من میتوانم و برای اهداف بیشتر حقوق بشر و انکشاف کار میکنم. من از نقش خود به حیث یک سفیر برای گفتگو با کشورهای مشترک المنافع و دیگر کشورها بویژه دموکراسی های در حال انتقال در مورد اهمیت حیاتی آموزش برای زنان و دختران استفاده میکنم .
فلم انکس: شما با سفرهای زیاد خود در اطراف جهان و کارهای خیره خود شهره اید. یک نویسنده شما را برونز خوشحال نامیده است . و حتا گفت هاست که شما یک بار از کرگدن جلو کرده اید. آنها سرعت معادل چهل کیلو متر در ساعت دارند. داستان ماجرایی شخصی شما کدام است؟ چی چیزی شما را در مورد افغانستان خوشحال میسازد؟ و آیا این داستان کرگدن واقعیت است؟
بارونز فرانسس دی سوزا: نمیفهمم که این داستان کرگدن از کجاه شده است. یقینا درست نیست. گرچه مدتی را در درختزارها در مالیزیا زمانیکه پژوهش های انسانشناسی انجام میدادم در سال های 1970 زندگی کردم. زمانیکه یک طوفان بزرگ همراه با صائقه شروع میشد, مجبور بودم که از یک زینه ریسمانی پایین بیایم و روی زمین خود را چمپاته بزنم به امید اینکه ببر ساکن درختزار در آن نزدیکی نباشد.
چی مرا در مورد افغانستان خوشحال میسازد؟ شاید یکی از جالب ترین جنبه های افغانستان, مردمش اند که هرگز استعمار نشده اند. آنها هرکسی که به کشورشان می آید را به یک نگاه میبینند و حس شوخ طبعی فوق العاده دارند. کشور بسیار زیباییست. از نمونه های زیادش سفر زمینی به بامیان است که از طریق قطعه های بهشت میگذرد.
فلم انکس: چی چیزی شما را بیشتر از همه از دانش آموزهاییکه در مدرسه معرفت دیده اید متاثر کرده است؟
بارونز فرانسس دی سوزا: بدون شک تاثیرگذار ترین چیز خواست و اراده شان برای آموختن و موفقیت بود تا رهبران آینده کشورشان گردند. هیچ دلیلی برای خارج شدن از مدرسه وجود ندارد. همه و هریک از دانش آموزها از هر فرصتی برای آموختن وآموزاندن استفاده میکنند. دیدن این همه شوق برای آموختن و انکشاف واقعا تواضع آور است.
برنامه سواد آموزی بزرگسالان در مدرسه معرفت یک برنامه اضافی بسیار موفق است. در حدود سه صد دانش آموزکه سن شان بین 15-49 است و 85 درصد شان را زنها تشکیل میدهد. من سواد آموزی بویژه سواد آموزی زنان را یکی از حیاتی ترین تلاشها در افغانستان میبینم. آموزش و سواد کلید آینده درخشانتر برای همه مردم افغانستان است.
مدرسه معرفت یک مجموعه برنامه های فوق آموزشی نیز در خود دارد مانند: یک رادیو بنام رادیوی معرفت, یک ماهنامه بنام آینه معرفت, یک برنامه فوق العاده هنری , نگارستان, بخش موسیقی, برنامه آموزشی فلم سازی و یک کتابخانه. یک جای فوق العاده و انگیزنده ایست.
فلم انکس: بانوی کار آفرین فن آوری و مفتخر به شمولیت در فهرست صد فرد برتر در مجله تایمز رویا محبوب و فلم انکس در حال ساخت صنف انترنت در مدرسه معرفت اند.
آیا دسترسی به انترنت و رسانه های اجتماعی میتوانند در توانمندسازی زنان در افغانستان و دیگر کشورهای در حال توسعه سهم داشته باشند؟
ب د: البته, در حال حاضر هم چنین است. ارتباط شخصی بین مردم کشورهای در حال انکشاف و کشورهای انکشاف یافته یک گام بزرگیست. رسانه اجتماعی غیر قابل توقف است و بزودی حتا کودکان در مناطق دور افتاده جهان توسط آن به آموزش دسترسی خواهند داشت.آنها میتوانند از صنف و یا خانه خود به تمام جهان سفر کنند و درباره آن بیاموزند.
ارتباطات مردم با مردم بسیار مهم است. این ارتباطات فهم متقابل را بین فرهنگ ها و ملت های متفاوت ایجاد میکند. انترنت و رسانه اجتماعی این را بصورت جهانی تسهیل میبخشد. بیشتر مردم جهان بیش از اینکه فکر میکنند باهم نکات مشترک دارند.
فلم انکس: پیام شخصی شما به مردم بویژه جوانان افغانستان چیست؟
بارونز فرانسس دی سوزا: کشور شما زیباست, مردم شما مبتکر اند و شما ثروت های زیادی دارید. مواظب آنها باشید و افغانستان را به جامعه مردمسالاری جهانی برگردانید.
-----
مصاحبه های بیشتری را با پیشروان جهانی اندیشه با ادوارد زالم در رسانه انکس, فلم انکس در اینجاه بیابید.
