همزمان با بلندرفتن آوازهی کاندیداتوری عبدالربرسول سیاف، سخنگوی ریاست جمهوری کشور اعلام کرده است که آقای کرزی در انتخابات پیش رو از هیچ کاندیدای مشخص حمایت نخواهد کرد. این سخن تلاشی برای دفع کردن فشار تبلیغاتی بر آقای کرزی هست، اما در واقع، آقای کرزی نمیتواند در پروسهی انتخابات بیطرف و خنثی عمل کند.
آقای کرزی از سنت انتقامجویی سیاسی افغانستان به خوبی آگاه است. او رازهای ارگ و شیوههای عمل ارگنشینان را بلد است. خودش البته با شرایط استثناییای که در برابرش قرار گرفت، در این زمینه رکورد بیسابقهای ایجاد کرد: در دوران زمامداری او ارگ مرکز طرحهای ناخوشایند بسیاری بوده است که تقریباً همه ناشی از باورها و رفتارهای غیردموکراتیک بوده اند؛ اما از عقب میز دفتر او کسی به خاطر عقیده یا موضع سیاسی خود به زندان نرفته، شکنجه نشده، به قتل نرسیده، و هیچگونه فشاری را که با دستور ارگ همراه بوده باشد، تحمل نکرده است. او همهی قدرتمداران و بازیگران عرصهی سیاسی را، اعم از اینکه با او از در آشتی پیش آمده اند یا از در دشمنی و خصومت، برای مشوره و ملاقات خود راه داده و مجال گفتوگو و تعامل با آنها را باز نگه داشته است....
با اینوجود، آقای کرزی اطمینان ندارد که این سنت بعد از او توسط جانشینانش نیز ادامه مییابد. او از سرنوشت برادران و اعضای خانوادهاش نگران است. همهی آنها، به حق یا ناحق، آماج اتهامات زیادی از سوء استفادهی مالی و سیاسی خود در دوران زمامداری آقای کرزی اند. او نگران جان خودش است، چون معلوم نیست که کسی مصوونیت آن را در شرایط خاص بعد از 2014 ضمانت کند. او نگران جایگاه و اعتبار خود است، چون نمیداند که آیا کسی برای او نقش موثری در اداره و زعامت آینده قایل خواهد بود یا او را به حاشیهی گمنامی خواهد راند.
به همین دلیل، آقای کرزی نمیتواند در تعیین زمامداری آیندهی افغانستان بیتفاوت باشد و نظارهگر باقی بماند. وانگهی این دخالت، غیرقانونی نیز نیست. او به عنوان یک شهروند بانفوذ میتواند نظر و سخن خود را برای شکلبخشیدن پروسهی سیاسی آیندهی کشور داشته باشد. سخن اصلی، اما بر میزان و نحوهی دخالت اوست.
نشست ارگ و کاندیداتوری سیاف با معاونت فهیم خان و محمد محقق نمیشود پنهان شود. ارگ آقای کرزی برای بیرون فرستادن خبر اینگونه نشستها و تصامیمی که در آن گرفته میشود صد سوراخ سنبه دارد و خود آقای کرزی هم در بیروندادن بسیاری از شایعهها بیمیل نیست. اما معلوم است که سیاف تنها وسیلهای در بازی قدرت آقای کرزی برای اعمال فشاری بیشتر است، نه اینکه واقعاً مهرهی اصلی برای مدیریت سیاسی مطلوب آقای کرزی باشد. این را خود سیاف هم میداند و از پایگاه رأی خود در میان مردم افغانستان و محبوبیت چهرهی خود در افکار عامهی بینالمللی برداشت روشنی دارد.
از حالا معلوم است که سخنان ایمل فیضی، سخنگوی ریاست جمهوری، دوسیهی سیاف را پیش از اینکه خیلی باز شود، به بایگانی فرستاده است. افشاشدن طرح کرزی برای بازی با سیاف به نفع همه است: هم به نفع او، هم به نفع سایر بازیگرانی که در کنار سیاف مصروف میشدند و هم برای ملت افغانستان. بازی توأم با توطیه و فشار میتواند دستاورد کوتاهمدت داشته باشد، اما در درازمدت فاجعهبار تمام میشود. خوب است که سیاف از این بازی کنار میرود تا میدان بیش از آنچه ظرفیتش را دارد، فاسد و نابسامان نشود.
اما نقش و دخالت آقای کرزی ادامه مییابد. شاید به نفع او و سخنگویانش باشد که به جای انکار کردن نقش و دخالت خود، از معیارهایی سخن بگویند که میتواند برای شفاف ساختن پروسهی سیاسی در هنگامهی انتقال کمک کند.