افغانستان یک کشور باستانی است نظر به موجودیت اسناد تاریخی و جغرافیایی قدامت تاریخی نام و نشان و دیگر خصوصیات حیاتی مردم منسوب به دولت باستانی افغانستان دارای تاریخ طولانی و قریمی است. و تقریبا از پنجهزار سال قبل هم بیشتر به عمق زمان تاریخ پیش میرود.

افغانستان در مرور قرن به سه نام بزرگ و معروف تاریخی یاد شده است که گاهی یک حصه و زمانی قسمت دیگر خطه امروزی شامل آن بوده است.

قدیمی ترین نام این سرزمین آریانا بوده. و این اسم از نام یکی از قبایل هند و اروپا که خود را نسیت به مردم همجوارشریف- بادار- صاحب اختیار و واجد ضفات حسنه می پنداشتند گرفته شده است.

آریایی های آن عصر به مرور گذشته زمان مراحل تکامل حیات را پیموده

ابتدا به زنده گی- قبیلوی- شبانی- بادیه نشینی – و بعد به طرز حیات مقیمی و شهری آشنایی پیدا کردند.

و پس از استقزار کشاورزی را شیوه خود قرار دادند. این قبیله برای اولین بار در تاریخ به تشکیل دولت پرداخته و شهر هارا بنا کردند.

از جمله شهرهای مشهور شان بخدی یا بلخ بوده که پادشاهان آریایی بر فراز برج های بلند پایه آن بیرق های را که سمبول قوت . قدرت و افتخارشان به شمار میرفت به اهتراز می آوردند.

مورخان و جغرافیه دان مشهور جهان از جمله Eratesthens (162 ق.م) سترابون (قرن 3 ق.م) هرودت (قرن 5 ق.م) و بار تولد مستشوق شوروی (1869- 1930 م) نام آریایی ها زا در آثار خود به کار برده اند مورخان و جغرافیه دانان حدود و موقیعیت جغرافیایی آریانا را چنین وانمود کرده است.

از سمت شزق دریای اندوس(سند) از سمت غرب خطی که از گوشه شمال شرقی دریاچه خزر شروع و از غرب بلوچستان فعلی گذسته و به اقیانوس هند منتهی می گردید.

از جانب شمال آمو دریا (جیحون) و از جنوب بحر هند سرزمین آریانا را از مناطق دیگر جدا میکرد.

اسم آریانا که از زمان استقرار آرین ها در باختر بر این سرزمین گذاشته شده بود تا ایرزمانی باقی نماند و جائ خود را به نام جدید یعنی یعنی خراسان عوض کرد.

نام خراسان که از زمان یفتلی ها به بعد بر این سرزمین گذاشته شد در هر عصر و زمان نظر به سیاست و قدرت های سلاطین و حکمرانان این سامان متغیر بوده گاهی چند شهر محدود را احتوا می کرد و زمانی ساحه های وسعی را در بر میگرفت. جغرافیه دان اسلامی چون ابوالقدا ابن خرداد در این باره معلوماتی عرضه کرده اند که به صورت عموم و لایات چهار گانه بلخ – نیشاپور- مرو و هرات همواره شامل سرزمین خراسان بوده است.

همانطوریکه خراسان به تدریج از یک نام محلی داخل حیطه جغرافیایی مملکت آریانا عمومیت پیدا کرد بلاخره به مملکت یزرگ خراسان معروف گردید. اسم افغانستان نیز از یک نام محلی یکی از قبایل خراسان زمین که بیشتر به مناطق پکتیا – درنگیانا- اراکوزیا- گدروزیا- سکونت داشتند به نام افغانستان که همان وسعت سرزمین آریانا دا در برداشت عرض وجود کرد.

در اثر اقدام احمد شاه ابدالی بود که آریانای کهن یا خراسان عصر اسلامی بلاخره به نام نوین خویش یعنی افغانستان در چوکات جغرافیایی سیاسی آسیایی و مرکزی عرض اندام کرد.

در حقیقت علیحضرت احمد شاه بود که در اواسط قرن هجدهم بار دیگر افغانستان را وحدت بخشید وحدت سیاسی افغانیتان قدیم یعنی آریانا و یا خراسان را باز احیا نمود. و کشور را به سرحدات طبیعی و حقیقی اش (سند- آمو و بحرهند) رسانید مگر بعد از مرگ او بنابر ضعف اداره زمامداران و بروز نفاق بین شهزدگان درانی و خانه جنگی های میان سدوزایی ها و رقابتهای محمد زائی ها و چشم دوزی و مداخله مستقیم دولت های امپریالیسی روسیه تزاری و یریتانیه در امور افغانستان وسعت خاک افغانستان کاهش یافت و به مرور در سالهای اخیر نیمه درو قرن نوزدهم افغانستان به تدریج به شکل و چوکات سیاسی که فعلا در نقشه سیاسی آسیای مرکزی مشاهده می شود مبدل گشت.

دز این زمان نه تنها سیر تکامل اقتصادی – تجارتی- زراعتی- صنعتی- و فرهنگی کشورما رو به عطالت گذاشت بلکه حصه از خاک اصلی کشور از پیکر افغانستان جدا گردید.

و خطوط مرزی امروزی که تعین آنرا در این جا مختصر بیان می داریم به میان آمد.