بااینکه هرقوم وطایفه رسم ورواج های مخصوص خودرا دارند.ولی درمجموع اشتراکات وتشابهات درتمامی رسومات مذهبی وملی وجوددارد.ازقبیل مهمانی /عروسی/خیرات/روضه خوانی/واجتماهات دیگر.
بد نیست اگرهرکدام راکمی بیشتر توضیح دهیم
.
مهمانی ها:مردم افغانستان عمومآ مهمان نوازاند.وازآنچه بهتروخوبترازخوردنی هانداشته باشند.برای مهمان می آورند.
خصلت مهمان نوازی تاآن سرحدبالای درگوشت وپوست مردم عجین گشته که حتی قاتل به خانه مقتول مهمان می آمدبخاطراینکه مهمان بود.اورادرهمان محل کارنمیگرفتند.
حال مهمانی هاکم کم ازروش معمولی وعنعنوی خودتقریبآخارج شده وبه رقابت هاوهمچشمی هامبدل شده.واین کاردردهات بیشتررواج دارد.بعضی وقت هااتفاق می افتدکه یک نفربخاطراینکه ازقطاردیگران کم نیایددریک مهمانی خودرازیرقرض گور میسازد
.
2-عروسی هاوشادی ها:حالا مه حرف از عروسی به میان آمده بهتر است اول از خود ازدواج شروع کنید تا به عروسی و شادی آن برسیم.
ازدواج: از آغاز پیدایش انسان ازدواج یکی از لازمه زنده گی اجتماعی بشر محسوب میشده است و این سنت نسل به نسل بین انسان ها مطرح بوده و تا امروز به اشکال گوناگون رواج دارد و هیچ جامعه را چه در گذشته و چه در حال نمی توان یافت که ازدواج در بین آن نباشد. چون طبعی است که بدون ازدواج زنده گی امکان پذیر نیست بیایم ببینیم این سنت در افغانستان قهرمان به چه اساس استوار است البته ازدواج در بین هر قوم قاحده و قانون خاصی دارد.
ولی در یک چیز تمامی اقوام افغانستان در مورد ازدواج وجوه مشترک دارند و آن مصارف کمر شکن ازدواج است
.
و اما عروسی وشادی: مصارف بیشماری در مراسم ازدواج از سوی داماد صورت میگیرد خیلی کم داماد پیدا میشود که از پول قیلین به گرو نرفته باشد که در عروسی قرضدار نشود این مصرف بستگی به قیلین دارد هر قدر قیلین بالا بود مصارف عروسی هم به همان اندازه بالا و کمرشکن است در افغانستان بهترین دختر و بهترین عروس کسی است که قیلینش بالا باشد تنها دختران این افیخارا نمیدانند بلکه پدران و مادران شان نیز در این باره کوتا فکر از دختر خود هستند ولی در شهر ها وضع فرق میکند غیر از عروسی مصارف کمرشکن دیگری که در مراسم شیریتی خوری دختر سنتی(ختنه) پسر رواج دارد
.
3- خیرات ونذر: از دیر زمان در جامعه اسلامی افغانستان رایج بوده و در موقع گرفتاری ها مردم به خیرات و نذر متوسل میشدند مثل مرض خوشکسالی و دیگر وقایع که رخ میداد.
گذشته از این نذر های عمومی ومعروف که بین زن و مرد مرسوم است زنان نذر های خصوصی دارند.
به هر حال نذر و خیرات کم و بیش ماهیت اصلی خود را از دست داده مثل مهمانی ها به رقابت مبدل شده ولی و آن هم چیز خوبی است.
4- روضه خوانی: این عنعنه مربوط به مردم تشیع است که شب های جمعه و مای معرم مراسم اعزاداری میگیرند و در ماه معرم نذر میکنند با لیتکه خیلی ضغف ها در مراسم آن ها رسوخ نموده ولی باز هم سازنده و آموزنده است
.
