سریځه: مینه سیفی لوبغاړی د پرمختک په حال کی د لوبی هنر کی ده.هغه په کابل کی زیږیدلی په کال 1990 کی د کور سره یی مجبوره د کابل پریدلو کی او پاکستان ته یی مهاجرت شوه. هغوی د اسلام آباد راولپیندی کی ژوند کوی. پلار یی اسدالله سیفی چی هغه هم لوبغاړی دی لاس یی د یو مدرسی جوړولو ته د خپل ماشومانو ته او نورو مهاجرانو ته وویا. د ماشومتوب نه پلار یی د مدرسی درسی برنامو کی یاری کوله او رسامی او نقاشی ته یی اچول. 
په کال2004 کی د سیفی کور مجبوره د کوچ کولو پشاور ته شول او هلته استعداد یی د استاد قیس نوابی باندی کشف شو. د هغو سرپرستی تر لاندی یی هغه د ارشده لوبغاړتیا ته یی موبدله شوه. په 16 کلنی کی یی لومړنی روغنی رنک نقاشی یی په نامه د "هیلی" یو آلمانی هنری مجموع ته ورخرڅه شوله.
د هنر پرمختک په روند کی یی استاد نواب ورته د مینه لقب ورکړلو. هغو په کال 2007 آخرو کی خپله لومړنی هنری نمایشگاه یی په پشاور کی برگزره کړله. په دغه نمایشگاه کی یو بل اثر یی په نامه د بابا پنجشیری ډیری توجه گانی یی جلبی کړی او یو بهرنی سرمایه گذار ته ورخرڅ شو. لږ وروسته مینه لومړنی مصاحبه یی د آمریکا غږ سره تجربه کړله.
وروسته د لومړنی نمایشگاه نه یی, شهرت یی په پاکستان کی پرمختک وکړ. لومړنی نمایشگاه یی په کال 2009 کی په .فوینکس آریزونا کی د پنگوین نوازندگانو سازمان تمویل باندی برگذاره شو
نمایشگاه یی د ډیری کتنی سره مخامخ شوه او بل اثر یی په نامه د دهل یو معتبره هنری باندی واخیستل شو. هغو په امریکا کی د شهرت پرمختک شاهد وو.
میرمن مینه سیفی د یوی اختصاصی مصاحبه سره د کاپیتان ادوارد زالم سره د151 فارسی ژبی زبانزد ضرب المثلو کتاب لیکونکی او د امریکا دریایی نیروی کاپیتان سره وو
د نمایشگاه نه په فوینکس کی تر اوسه هنری کارونه یی په نیویورک, لس آنجلس, آلمان, فرانسه, افغانستان او پاکستان کی نمایش ته وړاندی شوه.
د 2013کال می کی د فلاکسس بنیاد تمویل باندی_ یوه نړیواله مجموعه د لوبغاړو, مویسقیدانانو او طراح گان چی غړی یی شامل د جان کیج ”Jogn Cage ", جان لینا ”Jogn Lenon ", یوکو اونو”Yoko Ono”, او نم جون پایک ”NamJune Paik” کیږی د هغو نه دعوت شو تر څو چی د ویتنی آمریکایی هنرو موزه کلنی همایش سره یو ځای شی.
دغه یو ډیر غټ د برتر هالیود لوبغاړی او لوبغاړتیانو کلنی همایش په ښکلی هنرو کی دی. د سږ کال همایش د مکس مارا“Max Mara”سازمان تمویل باندی او د ویتنی کانتم پوره ری”Whitney Contemporaries” سازمان تمویل باندی برکزاده شو.
مینا خپل کار ته ادامه ورکوی تر څو چی نوری ډیری برنامه گانی ټولی نړی ته لکه کابل هنر برنامه, استخر هنری نمایشگاه, د هنر خبرتیا نړی ته او نوری حمایت کا.
انکس فلم: میرمن مینه, د خبرو نن ستاسو سره خوشحاله یم. تاسو د شکوفایی په حال کی د نړیواله هنر کی یاست او ستاسو هنر هره ورځ ډیره توجه جلبه کوی. هنر کار مو ځرنکه پیل کړی دی؟
مینه سیفی: زهم د خبرو نه ستاسو سره خوشحاله یمه ښاغلیه کاپیتان زالم. تاسو یو مهربانه سړی یاست او ځای لری چی ستاسو حمایت نه د افغانستان لوبغاړو نه او ټول خدماتونه چی انکس فلم په افغانستان کی یی کړی دی خیروسی وکړم.
ژوندی اوسی. دا چی څرنکه کار می پیل کړی دی ماته ویل یی سخت دی. هر کله می فکر کړی دی چی د هنر سره یو یمه او هنر د زړه نه می سرچشمه یی نیولی ده او زما د جز نه ده.
د 1990 کال جکړه یوه خطرناکه او پیچیده تتجربه ټولو افغانستان خلکو ته وو. ټول خلک حتا هغه لوبغاړی چی فقط صلح غواشتو په جکړه کی هدف قرار کیدل. په نتیکه کی زه د کورنی سره می پاکستان ته وتشتیدو.
وروسته د هغی نه چی راولپندی می مناسبه ځای ځان ته ومندو, پلار می د یو مدرسی جوړولو ته لاس واچوو. هغو نم یی صوفی عشقری کیشودلو, یو ډیر غټ شاعر د افغانستان نه. پلار می یو گرافیک لوبغاړی وو. کله کی زده وړوکی وم هغه می د هنری کارو کی یاری رسولو.
ف ا: څه شی ستاسو په ژوند کی الهام بخشه وو؟
م س: ټول شیان. مینه, صلح, انسانان, د پرندگانو پرواز, یو څاڅکی باران, خندانه څیری. د خلکو سترگی چی هیڅ کله دروغ نه وایی, درد او د ښځو اوښکی.
د مولانا جلا الدین محمد بلخی رومی, حافظ شیرازی, او عمر خیام ماته الهام بخشه وو. او البته یو بل غټ شاعر صوفی عشقری. زه مینواله د غزل او یو ډول کهن او عالی شعر یم چی د فراغ درد او یا د لاس ورکړل شوی درد بیان کوی او د مینی ښکلا توب د دغه درد سره.
موسیقی هم ما ته الهام رکوی. ټول ډولونه یی, کهنه او نوینه موسیقی. د قوالی موسیقی نه چی و صوفیانو ویژه ده د 700 کال سره ده لذت وړم.
ټول زما د ژوند خوشحالی او غمونه ته الهام ورکوی. زما ټولی نړی ته الهام ورکوی.
ف ا: څرنکه موضوع گانی په نقاشی کی ستاسو لذت سبب کیږی؟ کار د کوم یو سره ترجیع ورکوی, غوړی سره, رنگی مداد او یا هم آبزنگ سره؟ په خپله زړه انتخاب لری؟
م س: د ډیرو شیانو سره نقاشی کوم. او صلح او آزادی نقاشیانو نه لذت وړم. په ویژه کی د ښځو حقوقو په اړه او د هغوی توانمند کول نه لذت وړم, ځکه باور لرم چی زما هنر کولی شی غږ یی اوسی.
کله چی دغه موضوع گانو باندی کار کوم د خپل ځان سره ورک کیږم او د خپلی خیالی نړی ته ننوځم. د دغه احساس توصیف سخت دی. په هیڅ واژه نشی کولی توصیف یی کړی. لحظو ته فقط زه پاتیکیږم او دا تصور نړی سره.
په کارو کی می آبرنگ په خاطر چی طبیعی ویژگی لری ترجیع یی ورکوم. د رنگو کشولو نه د کاغذ باندی اذت وړم, دوی ما تعجب اچوی او یو نوی ښکلی رنگ اچوی.
ف ا: غربی هنر په عمومه توکه د وقت دورو باندی او یا هم د نوع په اساس باندی تقسیم شوی دی لکه امپرسیونیسم, داداییزم, رئالیسم, سبک کوبیسم هنری سبک غوندی او نور. آیا هنر په افغانستان کی همدارنگه تقسیم شوی دی؟ ستاسو د علاقه وړ کوم یو دی؟ ستاسو د علاقه وړ لوبغاړی څوک دی؟
م س: فقط هغه شی چی زه د افغانستان هنر په اړه معلومات لرم وایمه یی. ډیر قدیمی کتابونه په ویژه د شعر په اړه می ویلی دی, په ویژه کتابوه د میناتوری هنر په اړه خوښ لرم. په باور می تر اوسه کافی پژوهش د افغانستان هنر تاریخ باندی نه دی شوی. په هغه صورت کی کولی شو زرونه کتابونه په اړه یی ولیکو.
زما په باور د غوړیو رنگ نقاشی تر 1919 په افغانستان کی نه وو تر هغه چی دوه لوبغاړی په نومو د غلام محمد میمنه گی او ښاغلی برشنا په یو هنر مدرسه کی په آلمان کی هنر یی زده کړو او افغانستان بیر ته راغلل. او په هغه وقت کی امان الله خان د افغانستان شاه وو او ډیر د هنر او نوی جوړولو مینوال وو. هغو ځوانان یی اروپا ته د زده کړی لپاره حتا د اروپا هنری سبک لپاره یی هم لیکل.
د امان الله خان نه مخته اساسی ډول د نقاشی په افغانستان کی خطاطی او فارسی میناتوری وه. خلک په هغه وقت په دغه عقیده وو چی دغه دواړه فقط هنر دی چی اسلام ورته اجازه ورکړی ده. او کله چی غلام محمد میمنه گی د آلمان نه راغلا, لومړنی د افغانستان هنر مدرسه یی پایه گزاری کړله. په دغه صورت کی 100 کله مخته په افغانستان کی فقط دری د هنر استادان وو په نومو د غلام محمد, برشنا او عبدالعزیز وو.
نن طالبان د قدرت نه برکناره شوی دی او د افغانستان لوبغاړی د هر یو هنری سبک نه د کهن نه تر نوینه او یا هم د دواړو ترکیب نه آزاده دی د افغانستان لوبغاړی خلاقه خلک دی اما تر اوسه هم یوه مانع د هغو کار پرمختک لپاره په افغانستان شته هغوی د مړه کیدلو او یا هم د نورو ستونزو نه لری.
د مثال په توکه یو څوک د غرب هنری شبکونو کی د انتزاعی او کوبیسم سبک مینوال دی د یو لوبغاړی په توکه ټول لولغاړی زما د علاقه وړ دی. د ټولو هنر نه لذت وړم, په دغو خاطر چی د دوی هنری اثر یی د خپل ځان د عمیقه احساساتو نه دی.
ف ا: واضع دی چی طالبان د ژوندی شیانو نقاشی سره مخالفه وو, تر هغه ځای چی هغه یی غیر قانونی یی وکرځول. دوی په عموم توکه د ډیرو توکو موسیقیو او هنرو مخالف ول. ستاسو خبره هغه کسانو ته چی د نقاشی مخافه دی څه دی؟
م س: په لومړی قدم غواړم ووایم په نړی کی چی موږ ژوند کړو یو هنر اثر دی. موږ په هنر کی ژوند کړو. زما شاوخوا ښکلا, زموږ سر باندی آسمان, د ستورو ډکی شپی, رنگارنگه رنگین کمان, گلونه, انسانان, حیوانات, ټول ښکلی اثرونه دی. ټول د هنر ویونکی دی.
د باران غږ, پرندگان نغمی, موجونو غږ, حتا د باد غږ, ټول موسیقی دی.
موږ څومره خوشحال یو چی په یو هنری اثر کی ژوند کړو چی موسیقی هر کله د ویلو حال کی ده!
هنر یو طبیعی پدیده ده او فرق هم نه کوی چی یو نر دی او یا هم ښځه. اما خوشبختانه ځینی وقتونه ټولنه, متعصب خلک او د ژوند شرایط یو غټ موانع د هنر مندانو مخ ته دی. اما ما هنر وټاکو او دا هغه دریجه ده چی روح می ده چی په هغو کی ژوندی پاتی شی.
زما ځواب هغو کسانو ته چی وایی چی زه نباید نقاشی وکړم دا دی چی دغه په دا معنی دی چی زه نباید ژوند وکړم.
ف ا: خلک ځرنکه کولی شی ستاسو د هنری کارو نه کتنه وکړی؟ آیا د نمایشگاه برنامه په راتلونکه کی یی لری؟ ستاسو راتلونکی برنامه څه ده؟
م س: یو تارنمای په نامه ده www.meenasaifi.com لرم. څو دانی نمایشگاهی په راتلونکه کی په نیویورک, واشنگتن دی سی او لاسویگاس ښارونو کی لرم. او هم می د تللو دعوت رومی جایزی مراسم ته می ومنلو او هر څه چی د لاس نه می راشی حمایت به یی کړم. ډیر برنامی د لاس لاندی لرم. یو یی مشترکه توکه د یو لوبغاړی سره دی چی موږ ډیر ژر مشترکه نمایشگاه ه ولرو.
ف ا: مینا جانی: موږ د مجددی خبرولو نه د دغه نمایشگاه په اړه به په بله مصاحبه کی به خوشحاله شو. ځرنکه چی دغه فارسی زبانزده وایی, چی یار وی ژوندی خبری دی پاتی
اما آخرینی سوال می: آیا هنر کولی شی د افغانستان صلح پروسه کی کمک وکړی؟ که ستاسو نه څوک وغواړی چی نقاشی وکشوی چی د افغانستان راتلونکه بیانه کا, ځرنکه نقاشی به وکشوی؟
م س: هو کولی شی کمک وکړی. په زړه می باور لرم چی هنر کولی شی د افغانستان هنر پروسه ته یاری ورسوی. ټول لوبغاړی, موسیقیدانان, شاعران او فلم جوړونکی د صلح راوړلو لپاره په غیر باوره توکه د کار په حال کی دی. د افغانستان نوی نسل د صلح راوړلو ته به یاری ورسوی.
په دغه اړه یو نوی کار د لاس لاندی لرم چی ډیر ژر دهغو نه به پرده لری به یی کړم. نوم یی صلح زما په کور کی دی او د ژوند ټوله فلسفه په یوه جمله کی خلاصه کومه یی: "زما نړی هنر دی او د نړی هنر می مینه, صلح او آزادی ده."
دنیایی من هنر است و دنیایی هنرم عشق ، صلح و آزادیست
مینه سیفی
د بلی مصاحبی منتظره اوسی او نوری ډیری مصاحبی د اندیشه اهل سره د ادوارد زالم نه د انکس انتشارات کی او انکس فلم تارنمای کی اوسی.
