متیو اکینز (Matthieu Aikins)  نویسنده ایست که در کابل زندگی میکند و برای مجله های مانند هارپر(Harper) , رولنگ استون(Rolling Stone), اتلنتیک(the Atlantic)  و جی او(GO)  در مورد آسیای مرکزی و جنوبی مینویسد.

"هیچ ساختار واقعی هدفمندی وجود ندارد که ارزش زندگی شما را, در مقابل ارزش یک داستان نشان دهد... بویژه زمانیکه به جاهای قدم میگذاریم که مردم به خاطر احمقانه ترین دلیل ها کشته میشوند, و زندگی ارزشی ندارد, شما به این نتیجه میرسید که نباید خود را چنین ارزش گذاری کنید, مانند کالای ارزشمندیکه به هیچ وجه نمیتواند خطر را بپذیرد. این فقط یک گزینش شخصی است و بسیار خودپسندانه, زیرا زمانیکه شما کسی را دوست داشته باشید با برگزیدنشان آنها را تحت تاثیر قرار میدهد. این یک فضای متفاوتی است که در آن زنگی میکنیم."

 

فلم انکس: خبرنگاری امروز افغانستان را چگونه میبینید؟

اکینز:منصفانه است اگر ادعا کنیم که روند توسعه نشریه های آزاد و رسانه های مستقل در افغانستان با کودتای ثور قطع گردید. از سال 2001 تا حال خبرنگارها و سازمانهای رسانه ای پیشرفت های چشمگیری در بازسازی خود داشته اند که جرئت و خطرپذیری زیادی را می طلبد. به باور من حالت خبرنگاری امروز افغانستان بیانگر نتایج گزاف  و شتابزده جهانی برای پیشرفت آن است. کمتر خبرنگار و رسانه های قوی ای وجود دارند که برای بینندگان خود به فارسی و پشتو برنامه تولید کنند. استعدادهای عالی ای وجود دارد, اما بیشتر شان جذب سازماهای غیردولتی, بخش بازرگانی و یا کار در رسانه های غربی شده اند که به زبان انگلیسی فعالیت دارند. 

تصویر: متیو اکینز

البته استثناهای وجود دارد. کسانیکه با روزنامه هشت صبح کار میکنند و یا تعدادی از کارمندان تلویزیون طلوع برایم نظررس اند, اما در بیشترین حالت اگر شما یک خبرنگار هدفمند و با استعداد باشید و انگلیسی بیاموزید توسط یک سازمان جهانی با معاشی بلندتر استخدام خواهید شد.

خبرنگاری مانند بسیار بخش های تازه توسعه یافته در افغانستان بسوی یک اقتصاد حمایتی رشد کرده است نسبت به اینکه راهش را بسوی جامعه محلی بپیماید. روزنامه های مطرح فارسی و پشتو مانند هشت صبح و ویسا پنجاه تا صد دالر عضویت سالانه دارند بیشتر مردم افغنستان نمیتوانند آنرا بپردازند و به این اساس مشتریهای اصلی شان سازمانهای غیردولتی, سازمانهای خبررسانی خارجی و دیگر سازمانهای جهانی اند. 

تصویر: متیو اکینز

در مقایسه با کشوری مانند پاکستان که چندین روزنامه و شبکه تلویزیونی در زبانهای انگلیسی, اردو و دیگر زبانها دارد که خود را از طریق عضویت و اعلانات تمویل میکنند بازهم خبرنگاری در پاکستان دشواری های خود را دارد, اما من باور دارم که رسانه های در آنجاه نقش بزرگی را در یک روند دیموکراتیک تازه بال و پر کشیده بازی میکنند و خبرنگارهای بسیار بادست آوردی را آماده ساخته اند اولویت نخست و بینندگان خود را در جامعه خود دارند.

ذهن بیشتر خبرنگاران به این مشغول است تا به بینندگان جهانی خدمت کنند تا به مردم خود. به کار کسی مانند نجیب الله قریشی توجه کنید که من به کارهای او بسیار احترام دارم, اما چند درصد مردم افغانستان مستندهای او از جبهه نخست را دیده اند؟ منظور من این نیست که خبرنگاران افغانستانی فقط برای مردم خود کار کنند و یا اینکه افراد حق ندارند تا اهداف خود را در سطح جهانی جستجو کنند. البته که حق دارند. اما زمانیکه بصورت کلی به این پدیده نگاه میکنید, نوع اقتصادیکه در افغانستان از سال 2001 معرفی شده است, توسعه سازمانهای داخلی را به تعویق انداخته است. نگرانی من از این است که زمانیکه علاقهمندی و هزینه های غربی ها در افغانستان کاهش یابد, رسانه های توسعه نیافته زیر فشارهای سیاسی و اقتصادی کمر خم خواهند کرد.

فلم انکس: به اساس فرصت هایکه برا ی خبرنگاران مستقل  برای نوشتن مقاله و داستان بشکل آنلاین فراهم شده است رسانه ها در حال تغیرات گسترده ای اند. در مورد این پدیده چی می اندیشید؟ آیا این میتواند خبرنگاری را در افغانستان با تغیراتی روبرو کند؟

اکینز: انقلاب دیجیتالی فرصت های واقعی را فراه روی خبرنگاران قرار داده است. از نگاه اقتصادی آنها کمتر به سازمانها وابسته اند و این از سانسور جلوگیری میکند, صداهای گوناگون را یاری میدهد و توانا میسازد. من به انترنت باور دارم که میتواند عرصه خبرنگاری را با وجود کاهش در درآمد ها که این صنعت از آن رنج میبرد, دچار تحول کند. با وجود این همه دشواری های هم وجود دارد. زمانیکه به صفحه فیس بوک دوستهای خود از افغانستان سر میزنم به موضوع های عجیب و توطئه آمیزی برمیخورم که واقعیت و افسانه را باهم می آمیزد که برانگیزینده است و بسیاری وقت ها با تصویرهای گمراه کننده یکجاه میشود. مردم زیادی را میشناسم که خبرها را از طریق رسانه های اجتماعی دریافت میکنند و در کشوریکه سنت ها و سازمانهای خبرگذاری قوی وجود ندارد سبب میگردد که مردم نتوانند بین خبرهای قابل اعتماد و پوچ فرق قائل شوند.

این را نیز باید گفت که بیشتر مردم هنوز در افغانستان به انترنت و دانش استفاده از آن دسترسی ندارند. بنا براین اثرگذاری انترنت روز خبرنگاران در افغانستان هنوز پیش از وقت است.

فلم انکس: چی گفتنی ای برای جوانهای در افغانستان که علاقهمند خبرنگاری اند دارید؟

اکینز:  پند من به جوانهای افغانستان که علاقهمند خبرنگاری اند, عین چیزی است که به همه مردم در سرتاسر جهان میدهم. در قدم نخست اساسات را بیاموزید. با رفتن به مدرسه های این برای تان ممکن است, اما از همه مهمتر اینست که خود را خودتان آموزش بدهید. به هر اندازه ایکه بیشتر میتوانید فرابگیرید و هرچیز جالب و پسندیده را که میابید به آزمایش بگیرید. تلاش کنید که چگونگی و دلیل نوشتن یک متن را بیاموزید و آنرا برگردان کنید. شما باید بیست برابر از آنچه که می نویسید بخوانید. زمانیکه در حال آموزش خود هستید, به خبرنگاران با تجربه ای برخواهید خورد, برای شان پیام بفرستید و یا آنها را به یک قهوه به بیرون دعوت کنید. اینرا به یاد داشته باشید, گرچه ما بسیار مصروف هستیم, بازهم تلاش کنید که خود را در مورد کارهای آنها آگاه کنید و موضوع های ویژه را نسبت به پرسش های عمومی از آنها جویا شوید. 

تصویر: متیو اکینز

فرشته فروغ

به بلاگ های من و صفحه بانوان انکس عضو شوید تا مقاله های بعدی را از دست ندهید.