تل د لاس نه ورکول شوی تمدن مینه وال وم. هر وخت چی سفر کوم٬ د تاریخی ځایونو لیدنی نه چی فرهنګ په هغو کی پرمختک کړی دی په لومړۍ وار کی دی. زما په یاد پاتی شوی خاطری می د انسانانو لاس جوړ شوی شیانو نه دی چی د هغوی د اقتدار ښکاردونکی دی. که څه هم د دغو شیانو جوړونکی د ببن نه تللی دی٬ مګر جوړ کړی شیان یی تر اوسه پاتی شوی دی٬ مګر بیا هم د ټولی نړی سیاحانو خاص پاملرنی لاندی دی چی یو د هغه مینه والو نه زه یم.
د کمر (khmer) امپراتور د شرقی جنوب ټوله شبه جزیره کی پراخه امپراتور وو. دغه امپراتور د ۹ تر ۱۳ پیړی پوری موجوده وو او لوی ساختمانی هیروونکی مجموعی یی په ټولو ځایونو کی د خپل ځان نه پاتی کړی دی. ډیر خلک د انګکور (Angor) سره آشنا دی٬ هغه تاریخی ښار چی اوس خراب شوی دی او فقط د انګکور وات (Angkor Wat) زیارت چی په اتفاقی توکه د نړی یو مذهبی تاریخی لوی اثر دی. کولی شی د څو میاشو مخته نیول شوی انځورونه یی وګوری. که څه هم٬ یو شمیر ډیر د کمر امپراتور اثرونه د شرقی جنوب آسیایی ځای شته دی٬ ډير یی تر اوسه د جګړو له اثره پټ شوی دی. خوشبخته یم چی یو شمیر ډير د دغه اثرونو نه څو کاله مخته د خپل سفر په وخت کی می چی ټولی کمبودیا ته می درلودلو لیدنه وکړم او په هغو د کار شوی اثرونو نه هیرانه شم. دا ته اړتیا نشته چی ووایم٬ چی د انګکور زیارت یو هیروونکی اثر دی پاکی لاری او ښی تزئین شوی د عبادت ځایونه چی می ولیدل٬ دغه زیارت یو کامله خلاقه اثر ښایی.
وروسته د یو محلی ښوونکی استخدام نه٬ نوره لاره په موټر سایکل ولاړلو او په یو ډير ګډوډ ځنګل د کمر زیارت لټونی پسی شولو. موږ خپل سفر ته په بارانی موسم کی ادامه ورکړله چی لاری ډير چټلی وی٫ او لاری د خټو نه ډکی وی او لاری کی سیل وو. په یاد یی نه لرم چی څو ځلی د اصلی لارو نه منحرفه شولو ترڅو چی د سیل او آوبو نه لری شوو. پرته د شک نه٬ د هر وخت نه ډیر چټل شوی وم پرته د دی نه چی د ورځی په پای کی خپل ځانونه مو پاک کړو. او موږ د ملمستون نه ډیر لری وو. موږ فقط کولی شو د بزګرانو دروازو باندی ټک ووهو او د هغه کورنۍ نه ډوډی او ځای وغواړو. ترڅو چی شپه هلته تیره کړو او سهار وختی د هغه ځای نه ولاړ شو. په دقیقه توکه د انګکور پاکو لارو کی د یو پاک بایسګل سره قدم وهل راحته نه وو. مګر ارزښت یی درلودلو. ما وکولی کمبودیا دارنکه وګورم چی هیڅ سیاحت کوونکی نه وو لیدلی هغه تجربه کړی او د زیارت نه لیدنه وکړی چی په ځنګل کی یی پرته د نښی نه د سیاحانونه سر اخیستی وو. خراب شوی اثرونه په ډیره خرابه حالت کی وو٬ څرنکه چی فقط د تاریخی اثرونو بام پاتی شوی وو او نور ټول خراب شوی وو.
یو د هغه زیاروتو نه چی د سفر په وخت کی ولیدلو نوم یی پاراسات پری ویهار(Prasat) وو٫ یو بل د کمر امپراتور ځایونو نه چی تایلند سره هم مرزه دی٬ او یوه لاره د کمبودیا نههغو ته شته او بله ډیره لنډه لاره د تایلند نه هغو ته شته دی. یو شمیر د تایلند سیاحان می ولیدل چی د لوړ لوړو بوټونو سره یی ماته کتل٬ چی ټول ډک د ګلونو نه وو او د دغه ټولو خرابیو نه هیرانه وو. دومره کار چی دوی غوښتل وکړی دا وو چی د ګاډی نه راکښته شی او لږ لاره قدم ووهی. دغه زیارت د ځنګلو باندی پټ شوی نه وو٬ مګر د هغو پرځای باندی د تایلند یو کلۍ ته ډیر نیږیدی وو او د ډیرو کمبودیانو نه لری وو چی د کمبودیا نه یوه ډیره لری لاره هغو ته وه. ځای او جوړول یی ډیر خاص وو څرنکه چی په یوه لوړه تپه باندی جوړ شوی دی او شاو خوا نه ته یی اشرافان دی. د کتنه یی ډیره هیروونکی ده.
پراسات پری وییر په څو پیړیو کی د تایلند او کمبودیا جګړی تر لاندی وو. کمبودیان پر هغو باندی ادعا لری ځکه هغه د کمر تمدن ښکاروونکی نښه په هیواد کی ده. تایلند د سیاحی برخه مهمه بلی او هم د هغه هیواد نه پخه لاری راتللو شته ده٬ د مالکیت لپاره پر هغو باندی ادعا لری ترڅو چی د دغه هیواد ظرفیت نه برخمند شی. وروسته د دی نه چی د تایلند طیاره د نوامبر لومړۍ میاشتو کی د زیارت شاوخوا ته ولیدل شوه٬ د کمبودیا هیواد د خپلو عسکرو استقرار کولو سره یی د هغو پر وړاندی د خپل ځان نه یی واکنش وښودلو. او هم د تایلند عسکرو په مقابل کی یی واکنش وښودلو او د بلی خوا نه خپل سپاه یی په هغه ځای کی مستقره کړل چی د ملل سازمان واکنش لاندی راغلل او د سولی لاری موندلو لپاره یی کوښښ وکړلو. په نیکمرغه توکه٬ د ملل سازمان عالی محکمی رایه ورکړله چی دغه زیارت د کمبودیا هیواد دی او تایلند باید خپل عسکر د دغه ځای نه وباسی.
که مخته نی مقاله مو د لاس نه ورکړی ده٬ کولی شی لاندی مقاله ولیکی او د پیغام ورکولو او ګډون کښښدلو برخه کی راحته اوسی.
آیا په اجتماعی رسانو کی ګډون کښښدل کولی شی د کمبودیا راتلونکی ته پرمختک ورکړی؟
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
که غواړی چی بلاګ ولیګی او په دغه شبکه کی مو نوم لیکنه نه دی کړی٬ دغه ځای باندی ټک ووهی او خپل سفر پیل کړی. تاسو به د نړیواله لیکونکو کورنۍ سره به یوځای شی که مینه وال یاست چی ستاسو قصی ولولی. لیکل په انکس فلم کس ساده دی: فقط دغه ځای باندی ټک ووهی٬ د نوم لیکنی ځای ټک ووهی او خپل سفر پیل کړی. کله چی نوم لیکنه مو وکړله زما د انکس فلم پاڼی سره یوځای شی.
میتوانید در کوتاه ترین زمان پول بدست آورید.
تاسو کولی شی په لږ وخت کی پیسی لاسته راوړی.
که مخته د انکس فلم سره کاروونکی یاست٬ خپل ملګری ته مو ووایی ترڅو چی په دغه ځای کی نوم لیکنه وکړی او د دغه مقالی لوستل ورته پیشنهاد ورکړی: دغه په دقیقه توکه هغه شیانو چی دوی ورته اړتیا لری وایی ترڅو چی په انکس فلم کی ولیکی.
جیاکومو کرستی
د انکس مجلی غوره ویرایشګر
انکس فلم
که زما مختنی مقالی مو د لاس نه ورکړی دی٬ کولی شی هغه زما په دغه شخصی پاڼه کی وموندی: http://www.filmannex.com/webtv/giacomo
او هم کولی زما سره په دغه نښه باندی همکاری وکړی. @giacomocresti76
