کمترکسی پیدامیشودکه شهرباستانی هرات رانشناسد.شهری که اولیاء،بزرگان ومشاهیر بیشماری رادرخودجای داده است،شهری که به پاکی وقداستش احادیث زیادی روایت شده است،شهری که قدامت تاریخی پنج هزارساله رابرای خودثبت کرده است،شهری که آثار باستانی بسیاری راشامل میشود.یکی ازاین معروفترین آثارباستانی هرات قلعه بزرگ اختیارالدین است

عده ای ازتاریخ نویسان درباره پیدایش این قلعه بزرگ به این نظرندکه همزمان باتأسیس شهرهرات این قلعه نیز احداث شده است.بعض دیگری ازتاریخ نویسان ومحققان میگویندکه اسکندرمقدونی بنای این قلعه راگذاشته است وعده دیگری ازمورخان مینویسندکه این قلعه تاریخی درزمان حکومت ملوک کرت تأسیس شده است

این قلعه درشمال غرب شهرهرات واقع شده است.وقتی به این قلعه نگاه میکنیم احساس میکنیم که این بنا بالای یک تپه بلندوبزرگی جای گرفته است درحالیکه اینگونه نیست واین موضوع راثابت میسازدکه درساختن این بناهنرمندان زبده وماهرنقش مهمی داشته اند. درزمانهای قدیم این قلعه جزء بهترین سنگرهادرمقابله بادشمنان زمان خودبوده است وهیچ نیرویی هم نتوانسته است که این قلعه رابه تسخیر خوددرآوردهرچندباحمله چنگیزصدمات وخساراتی به این بنای زیباوارد شدوبعضی فرورفته گیهاوتخریبات دیگرهم به این ساختمان دراثرواقعات وحادثه های طبیعی پیداشده است.ارتفاع قلعه اختیارالدین 95 متربوده که دارای برجهایی به شکل استوانه ای میباشد.بزرگی درون هربرج 38مترمربع وعرض دیوارهای دروبرآن 47/2مترمیباشد.این قلعه دارای دو در ورودی بوده است،یک دربزرگ برای عبورکردن فیلها،اسبهاوتوپها

ویک درکوچک برای عبورمردم

این قلعه شامل دفاتردولتی ونظامی،حرمسرا،سالنهای دربار،مسجد،حوض،آشپزخانه،اتاقهای نشیمن، کتابخانه،انبارهای غله ودهلیزهای بزرگ میباشد

جای بسی خوشی است که مسئولان شهرهرات به حفظ این بنای تاریخی کوشیده اند. هنرمندان زبده وزحمتکش هرات درزیبایی مجدداین بناسهم عمده داشته وکشورهای آمریکاوآلمان برای ترمیم این بنای باستانی چهارمیلیون دالر کمک کردند