اجتهاد: استخراج مسايل قضايي و شرعي از مأخذ و منابع آن مانند نص قانون (قرآن و حديث) و اجماع و عقل.

( الاجتهاد ردالفروع الي الاصول) منظور از فروع همان موضوعات قضايي و شرعي است و مقصود از اصول منابع قانوني است. پس اجتهاد صاحب نظر شدن درفقه اسلامي است. شخصي که داراي قدرت اجتهاد باشد به نام هاي مجتهد، مفتحا، مستنبط و حاکم ناميده ميشود.

در صورت وجود نص مجتهد حق اجتهاد ندارد. مجتهد: (شخصي که داراي قوه يا ملکه اجتهاد باشد. قوه اجتهاد را گاهي ملکه و بعضاً قوه قدسيه نامند). 1مجتهد: کوشش کننده، عالم که در علم فقه به درجه اجتهاد و مسايل شرعي را از قرآن استنباط کند.2 به عقيده اهل اصول: اجتهاد بذل مجهود وتلاش مجدانه در استخراج افعال است و در اصطلاح انتهاي تلاش مجتهد است در استنباط حکم شرعي يک مسئله بنحويکه توانمندي اضافي براي مجتهد باقي نماند. اهل شرع : اجتهاد را به مطلق و مستجزا... تقسيم ميمنايند. و در اجتهاد مطلق بايد تمام شرايط موضوع اجتهاد مکمل باشد. وفقدان يکي از آن شرايط باعث الغاي آن ميگردد

و در اجتهاي که تجزيه پذيرد مفتحا ميتواند در چوکات مذهب امام خود که مجتهد مطلق است در يک موضوع يا مسئله و يا علمي خاص اجتهاد نمايد .

مجتهد در مقابل اخباري بکار رفته است. تفاوت هاي زيادي بين اجتهاد اصولي و اخباري موجود است. اخباري عقيده دارد عقل قادر به تشخيص خوب و بد است. برخلاف اشاعره عقيده دارند. عقل قادر به تشخيص خوب و بد نيست اهل اصول ادعا دارد. تشخيص عقل حجت است