افغانستان قديم و يونانيها                                                                                                                                             اسكندر مقدونى امپراطورى هخامنشى ها را از بين برد و آخرين حكمران هخامنشى ها داريوش سوم به طرف افغانستان فرار نمود. اسكندر مقدونى در سال 330 ق.م به قصد تعقيب داريوش سوم ابتدا به هرات و بعد به طرف باختر سوقيات سپاه را آغاز كرد داريوش سوم از طرف هواداران بسوس والى باختر در حوالى دامغان به قتل رسيد. ابتدا حاكمان هرات طبق ميل شان به عساكر اسكندر راه دادند و عساكر اسكندر مقدونى به هدف دستگيرى و نابودى بسوس به طرف باختر به حركت افتادند. و بعد از آنكه نيرو هاى اسكندر هرات را عبور كرد، مردم هرات قيام كردند در نتيجه اناكسپ يكى از قوماندانان يونانى نيز به قتل رسيد . وقتيكه اسكندر از اين حادثه اطلاع يافت، بلافاصله تصميم مجدد تسخير هرات را اتخاذ نمود. و به طرف هرات لشكر كشيد در نزديكى هرات باستان (اريا) تمامى قيام كننده گان را كه در جنگلات براى دفاع از هرات سنگر گرفته بودند، در همانجا به آتش كشيد. پس از آن به هدف حفظ و نگهدارى عساكر يونانى بنام اسكندريه يك شهر را تاسيس كرد كه همانا هرات فعلى بشمار ميرود. بعد از تسخير هرات عساكر اسكندر بطرف فراه و مربوطات آن حملات خود را آغاز كردند و نواحى سيستان را متصرف شدند، در ادامه اين لشكركشى نواحى همجوار دو طرف هلمند را نيز در تصرف خود در آورد و مركز بلوچستان (آرياسپ) را نيز تسخير نمود. متقاقباً سوقيات خويش را بطرف اراكوزيا( قندهار ) آغاز كردند. در سال ( 329 ق م) ارغنداب را تصرف نمودند و در همين سال در نزديكى قندهار هم يك پايگاه نظامى را تأسيس نمودند و در اينجا از اهالى محل يك نيروى تازه نفس بومى را تشكيل نمودند و از طرف اسكندر شخصى بنام ممتين در رأس ولايت اراكوزيا منسوب گرديد. باوجود اينكه تا اين زمان اسكندر سه ولايت مهم افغانستان باستان نظير هرات، بلوچستان و قندهار را تحت سلطة خود در آورده بود، اما حاكم قبلى هرات به همكارى بسوس دو هزار عسكر براى دفاع از هرات تهيه ديد و استقلال هرات را اعلان نمودو سكندر جهت سركوب قيام هرات تعداد زيادى عسكر فرستاد و هرات را به محاصره در آورد. ضمن جنگ شديد رهبر شورشيان هرات (ساتى بارزانس) كشته شد و هرات مجدداً در اشغال نيرو هاى اسكندر در آمد. به تعقيب اشغال هرات، سيستان و قند هار، اسكندر متوجه تسخير كابل رسيد بعد از تسخير اين مناطق از طريق پغمان به كاپيسا رفت و در آنجا براى عساكرخويش اسكندرية قفقاز(بگرام كنونى) را بنا نهاد در بهار همين سال از راه اندراب بالاى عساكر بسوس حملات خود را آغاز نمود، بسوس به همت هشت هزار عسكر دست به مقاومت زد اما در مقابل عساكر زياد اسكندر تاب مقاومت نياورد از قسمت علياى درياى آمو گذشت و از آنجا به همت نيروهاى باخترى به حملات خود بر عساكر اسكندر ادامه داد. اين وضعيت تا سال 327 قبل از ميلاد دوام نمود، در همين حال اسكندر بايكى از قوماندانان نيروى باخترى دست دوستى داد و با دخترى جوانى به نام رخشانه ازدواج نمود، به اين ترتيب مناطق باخترى را در تصرف خويش نگهداشت. اسكندر بعد از تسخير باختر از راه كاپيسا به كابل برگشت و در آنجا با استفاده از راه درونته به نواحى كنر و اسمار رسيد در مناطق ياد شده طى جنگ هاى سنگين با يوسف زايى ها مجروح شد پس از آن به طرف باجور و چترال رو آورد اين مناطق را متصرف شد. اسكندر جريان تصرفات اين مناطق را تداوم بخشيد و در سال 325 ق.م در بندر بحرى كراچى اسكندريه يى ديگرى ساخت از آنجا به طرف گدروزيا (بلوچستان) رو آورد وى زمانيكه به بابل رسيد در آنجا به مرض ملاريا مبتلا شد كه در نتيجه آن به عمر 32 سالگى وفات يافت. ب - امپراطورى يونانيها بعد از اسكندر: بعد از مرگ اسكندر ميان قوماندانان وى برسر قدرت اختلاف پيداشد و جنگ هاى خونين بوقوع پيوست در نتيجه شخصى بنام كاسندر يكى از قوماندانان او در شهر مقدونيه به قدرت رسيد وى مادر اسكندر را در شهر پيرنا محاصره نموده و بعداً به قتل رساند. به اين ترتيب، هرج و مرج در امپراطورى بزرگ اسكندر به ميان آمد. نتيجه همان شد تا امپراطورى يونانى به سه مركز بزرگ تقسيم شود. بعد از مرگ اسكندر بطليموس مصر را ازپيكر امپراطورى يونان جدا كرد و به تصرف خويش در آورد، بعد از بطليموس به صورت دوامدار اعضاى خانوادة او تا سال 30 ق. م بر مربوطات مصر حاكميت داشتند. در پايتخت امپراطورى يونانى (مقدونيه) انتى گوس به قدرت رسيد انتى گوس و خانوادة وى از سال 306 تا 146 ق. م بر مقدونيه و حوالى آن حكمرانى نمودند. حكمران يونانى ديگر بنام سليكوس در سوريه به قدرت رسيد و متصرفات شرقى امپراطورى يونانى را از سوريه تاهند تحت تصرف خود در آورد كه افغانستان از جمله مناطق تحت حاكميت سليكوس به حساب مى آمد. سليكوس و عده يى از حكرانان اين سلسله تا زمان ديودتس بر افغانستان حاكم بودند، ولى جنگهاى پى درپى بين نيروهاى بطليموس و سليكوس زمينه را براى ديودتس فراهم ساخت تا در سال 255 ق.م استقلال اين سرزمين را اعلام نمايد كه تفصيل بيشتر آن را در درس مربوط به دورة يونانو باخترى خواهيم خواند.