گوهرشاد بیگم، یکی از زنان نامور افغانستان بود. او دختر امیر غیاث الدین، سردار قبیله ترخانیان و خانم میرزا شاهرخ فرزند علم دوست امیر تیمور گورگانی بود.
گوهر شاد بیگم یک زن هوشیار، با تدبیر و علم دوست بود، همی که در سلسه حاکمیت تیموری ها، خصوصآ حاکمیت میرزا شاهرخ از نظر علم و هنر ترقی روز افزون نمود، بیشترین تاریخ نگارها ، آنرا از برکت وجود گوهر شاد بیگم میدانند.
او علما ، دانشمندان و هنر مندان را با نگاه قدر مینگریست به منظور ترقی و تعالی معارف، یک مدرسه بزرگی در هرات ایجاد نمود. استادان بزرگ و دانشمندان عالیقدر را جهت تدریس مقرر کرد و برای شاگدان و مدرسان سهولت زیادی فراهم نمود و همچنان این زن در امور دولیت و حکومتی با شاهرخ میرزا مشوره های سازنده ای میداد و در امور اجرایی سهم فعالانه ای میگرفت و در بسیاری از سفرها نیز شاهرخ میرزا را همرایی مینمود، ولی پس از مرگ شاهرخ میرزا هم ، در نزد مردم از قدر و عزت برخوردار بود.
کارمندان عالی رتبه دلتی ، دایمآ مشوره اهیا سازنده او را عملی مینمودند. بعضی اوقات که میان شهزداگان و حکام دولتی، اختلاف و مشاجره ای به وقوع میپیوست مینجیگری مینمود و مصالح بوجود میآورد.
بر اساس حکم و فرمان این خانم خیر خواه ، کارهای عمرانی زیادی صورت گرفت از جمله ، ایجاد مدرسه ای بود که کار ایجاد آن 21 سال دوام کرد. برای اعمار آن از تمام نقاط معماران، نقاشان و رسامهای زبر دستی فرا خوانده شدند. این مدرسه در آن عصر در تمام آسیا یک مرکز فراگیری علوم بد که همه علم دوستان و علم پویان بدآنجا مراجعه میکردند. در جوار این مدرسه، یک مقبره بسیار زیبایی برای خود و شوهر خود و هدیره ای برای فرزندان خویش ساخت.
و یکی یادگار های دیگر او مسجدی است که در شهر مشهد ساخته و کار اعمار آن 12 سال دوام کرد و به نام گوهر شاد بیگم یاد میشود. باستان شناسان ، این مسجد را یکی از ده عمارت با ارزش دیرینه و عمارت مهم و با ارج جهان وانمود کرده اند.
از همان جا بود که برخی از اشخاص غرض ورز و ناسالم، احساس بدبینی نموده و موجودیت او را در برابر خویش خطر بزرگی میپنداشتند و بلاخره به دست میرزا سلطان ابوسعید با نهایت بیرحمی کشته شد.
