مبنای تمدن اسلامی و عناصر آن همانا خود اسلام است، تمدن اسلامی یک تمدن انسانی کاملی بود که مبنی بر آذادی رأی، احترام به آذادی و کرامت انسان، مشجع معرفت و طلب علم، برپاساختن عدل و نظام عدل بین مردم، زندگی تحت سایه اخوت و برادری، و............. بود.

بالعکس تمدن مادی ای که در زمانه ما حاکم است، تمدنی که در یک جانب بدون جانب دیگر پیشرفت کرده است، پس دور نیست که درین نوع تمدن مجتمع ما مملو از مصیبت ها و مشکلات تربیوی و اجتماعی باشد و این تمدن تبدیل به یک معضله ای شده که انسان راه خروج خود را گم کرده است.

این همه شمولیت و تکامل در تمدن اسلامی تمام جهان را در تعجب انداخته و همه جهان راغب این به این تمدن شده اند.

غرب ازین تمدن به نوعی متأثر شده است که هیچ کس نمیتواند از آن چشم پوشی کند، هیچگاهی مسلمانان در نقل این تمدن، علوم، فنون، تجارب بخلی نورزیدند و با وجه احسن آن این تمدن را به غرب پیش کش کردند.

و از معارف مسلمانان کشور های نزدیک و دور استفاده اعظمی را بردند، که در نقل این تمدن ممالک اندلس(هسپانیه) و جزیره صقلّیه و جنوه نقش مهمی را ایفا کردند، که این ممالک مرکز اتصال غرب و مسلمانان به شمار میرفتند، در دوران جنگ های صلیبی بسیاری از علوم و فنون به جهان غرب منتقل شد قسمی که اروپائی ها هنگامی که از جنگ به ممالک خود برگشتند با خود کتله ای عظیمی از علوم،ثقافت و فنون را با خود به اروپا نقل کردند.

اگر بخواهیم که از تأثیر تمدن اسلامی بر اروپا سخن بگوییم، به دقت گفته نمیتوانیم که درین جانب یا درین جانب غرب از تمدن اسلامی متأثر شده، به خاطری که غرب بیشترین تمدن فعلی خود را از تمدن اسلامی گرفته است، اما به طور خلاصه گفته میتوانیم که غرب در اخلاق، آداب، فنون، سیاست، علوم، و حتی در منهج های تفکیر و طریقه های تحلیل خود متأثر از تمدن عظیم اسلامی شده است.

غرب ازین تمدن استفاده کثیری را کرده است قسمی که کتب مشهور  مسلمانان را به زبان لاتین ترجمه کردند و از آن استفاده اعظمی را بردند.

و غرب همیشه این اسماء را که متأثر از تمدن شان شده است به خاطر خواهد داشت، مثل جابر ابن حیّان مؤسس علم کیمیاء، خوارزمی مؤسس علم حساب و الجبر، ابن هیثم صاحب نظریه ابصار و نور، رازی که ملقب به پدر طب است که مبتکر طب نفسی معلاجه ای کیمیاوی است، ابن سیناء صاحب کتاب (قانون در طب)، ابن النفیس نابغة عصر خود در طب مکتشف دوران خون، زهراوی بزرگترین جراح در اسلام، موسی ابن شاکر و سه پسرانش محمد، احمد و حسن که ایشان اولین کسانی اند که در بحث پیرامون موضوع میکانیک کردند و محاسب درجاب فلکی استند.

تمدن اسلامی به غرب ساختن ساعت ریگی، آفتابی و عقربی را پیشکش کرده است، و همچنان آله ای که جهات اربعه را مشخص میسازد، و اله ای که ستاره شناسان بلندی ستارگان را تعین میکنند، و ارسال نامه از طریق کبوتر زاجل (یک نوع کبوتر بود که توسط آن نامه برا برای یکی دیگر روان میکردند).

تمدن غرب بعد از اینکه تمدن اسلامی در حالت خمود و جمود رفت رشد چشم گیری کرد و درتمدن ایشان آثار چشم گیری از تمدن اسلامی دیده میشود، "زیغرید هونکه" در کتاب خود (شمس الله تسطع علی الغرب) مینوسید: تمدن غرب از تمدن اسلامی انتقاع بسیار زیادی برده است، و همچنان از بدی حالت اجتماعی، اخلاقی و سیاسی و تخلف و جهلی که دامنگیر جهان غرب بود یاد میکنند در حالیکه تمدن اسلامی به مدارج اعلاء و ترقی کامل خود رسیده بود.

نگارنده: صبغت الله سنتیار