زنان نیمی از پیکر جامعه را تشکیل می دهندهمان طوریکه زنان در تشکیل خانواده رول اساسی را بازی می کنند همان طور در اجتماع نیز از موقف ورول ویژه برخوردار هستند به صراحت گفته می توانیم که پیشرفت یک اجتماع در تامل مستقیم با تحرک زنان آن اجتماع قرار دارد
زنان در پیشرفت عرصه های مختلف یک اجتماع نقش دارند به ویژه در عرصه سواد نقش زنان بسیار برجسته است از آنجایکه تربیت فرزندان مستقیم به مادران ربط می گیرد ٬ زنان را می توان اساس تشکیل یک اجتماع با سواد وسالم دانست اجتماع افغانسان بنابر عوامل مختلف تعداد زیادی از بیسوادان را دارا است و در صدرفهرست کشور های بیسواد دنیا قرار دارد. اگر دقیق تر و موشگفانه تر بنگریم ٬متوجه خواهیم شد که دلیل این رکود بی ربط با مسئله تحرک زنان نیست افغانستان بیشترین زن بی سواد دنیا را داراست به این دلیل در بسیاری موارد تا کنون در حاشیه قرار دارد.
سواد والدین به خصوص مادران باعث می شود که فرزندان تربیت سالم بیابند ٬ این بدان معنا نیست که فرزندان مادران بی سواد تربیت ناشده استند بل این بدان معنا است تربیت خوب و تجارت و سالم را مادران با سواد بهتر از مادران بی سواد به فرزندان خود انتقال داده می توانند مادران با سواد بهتر می توانند فرزندان خود را با روحیه وطن دوستی ٬روحیه ملی ٬پر تحرک وپویا به بار آو
مسئله جندر یکی از مسایل مهم در معارف افغانستان است وزارت معارف سعی وتلاش جدی به خرچ می دهد تا دختران به مکتب بروند و با سواد به بار آیند ولی این تنها بسنده نیست چون در اکثر نقاط دیده شده والدین بی سواد وبه خصوص ماداران بی سواد نه تنها دختران خود را رفتن به مکتب تشویق نکرده بل آنها را مانع شده اند که این ضربه شدید به تن مملکت ومشکل خیلی بزرگ است . نباید فراموش کرد که دین مبین اسلام فرا گرفتن علم را بر همه مسلمانان هم زنان و هم مردان فرض گردانیده است و هیچ قید و شرطی را مثل سن و سال معین ویا جنسیت ٬ در مسئله سواد وضع نکرده است بنا نتها ممانعت از تحصیل گناه فردی و خیانت ملی به شمارمی رود ٬ بل تلاش نکردن برای آموختن نیز گناه و جفای بزرگ می باشد
.
ممکن در یک خانواده مادر خانوداه بی سواد باشد وسایر اعضای خانواده همه با سواد باشند این بدان معنا نیست که مادر خانواده از زیر بار مسولیت خارج شده است وی مسولیت دارد که خود را با سواد سازد و به نحوی به اجتماع نفع برساند چون هویدا است که افراد با سواد مفید تر از افراد بی سواد در اجتماع تلقی می شوند در ضمن یک فرد با سواد هیچوقت بار دوش جامعه نمی گردد و به شکل مستقل ضروریات خود را رفع می کند. اگر به تاریخ این سرزمین توجه کنیم و دقیق شویم ٬ می توانیم اسم های زنان قهرمان کشور را در صفحات تاریخ پیدا نماییم زنان که نه تنها افتخا رمملکت پنداشته می شوند بل کار کرد ها و افتخارات آنها دنیا را متأثر ساخته است گذشته از آن ٬ اگر تاریخ آریانا کهن را مطالعه کنیم در صفحه اول ریگویدا از زنان و اهمیت زنان در خانواده سخنان گفته شده است و زنان رکن اساسی پیشرفت و ترقی یک خانواده و در قدم بعد یک جامعه پنداشته شده اند.
زنان قهرمان با در ک وجیبه ملی و دینی خود وبا در نظر گرفتن تاریخ ونقش خود در اجتماع نباید از مسولیت با سواد شدن شانه خالی کنند بل باید بکوشند باسواد شوند تا هم خانواده ای خود را سالمتر بسازند و هم به اجتماع مفید تمام شوند . سلامتی یک خانواده مستقیم به سلامتی یک اجتماع ربط دارد چون اجتماع متشکل از خانواده ها است و اساس خانواده ها والدین می با شند معینیت سواد آموزی با درک اهمیت زنان با سواد در اجتماع ودر ک حق سواد برای زنان کورس های محل زیست برای خانمها راه اندازی کرده است در این مراکز زنان می توانند خواندن و نوشتن را فرا گیرند . اشتراک این کورس ها اجباری نیست و مسولیت هر زن بی سواد است تا به این مراکز مراجعه کند. این مسولیت بر ما نیز بر می گردد ٬ چون وجیبه ملی و ایمانی ماست تا اعضای بی سواد خانواده خود را و تمامی کسانی را که بی سواد اند از نعمت سواد با خبر بسازیم و برای رفتن به مراکز سواد آموزی تشویق کنیم
