متلونه د ولسی ادب یوه ډیره لویه ستره او بډایی برخه ده. هغه پخی، خوږی او په تول پوری خبری دی.
چی د یوی ژبی د ویانکو د ټولنیز ولسی ژوند له تجربو څخه راخلی دی.
د ژبی د جوړښت له مخی د متل متن، نظم وی که نثر، ډیر خوږ او معیار وی.
متلونه د شکل له مخی په دوو ډولونه ویشل شوی.
۱:منظوم متلونه ۲:منثور متلونه
۱:منظوم متلونه:ـ دا متلونه زیاد تره په نظم کی وی، په معمولی ټول وزن او قافیه لری. دوه مسرئیا نیم بیتی وی، کله کله لومړی مسره یا نیم بیتی اوکله بیا دویمه مسره تر لومړنی اوږده وی.
۱:خپله لاسه ګله لاسه
۲:ښه خوی به د سلطان کړی بد خوی به دی ځان پوری حیران کړی.
۳:پوره ورک دی کړل دوه کوره.
۴:أس لره په لاس لره
۵:څه ورپناه ځه غر پناه
۶:چی ټک دی په غره دی ناستی دی په ځه دی
۷:بد به دی په زړه لرم سلام به دی په خوله لرم
د متلونه دوهمه برخه ۲:ـ منثور متلونه زیاد تره په نثر وی.د دی متلونه زیات وی. د متلونه دا ډول هم خپل ځانګړی اهنګ لری.په نثری متلونه کی خوږه ژبه کارول کیږی.
۱:د ښو خوښو ښه ښوروا وی.
۲:لاس چی مات شی غاړی ته لویږی.
۳:ځمکه هغه سوځی چی اور پری بلیږی.
