بسم الله الرحمن الرحیم

حقوق و وجایب وکلای مدافع در افغانستان و نقش آن در تامین عدالت

 

مرتب:مرسل هروی

 

فهرست مطالب

مقدمه

گفتار اول :مفهوم وکالت.

مبحث اول : حقوق و  وجایب وکلای مدافع در قانون وکلای مدافع افغانستان

مبحث دوم : حقوق وجایب وکلای مدافع در سایر کشورها بویزه ایران.

گفتار دوم: نیاز راهکار ها و پیشنهادات پیرامون قانون وکلای مدافع افغانستان(ق. و.م)

مبحث اول :چالش ها فراروی استفاده از حق دفاع و وکیل مدافع.

مبحث دوم :راهکارها وپیشهادات با توجه به ضرورت ها و نیا زها

نتیجه گیری.

منابع و مآخذ

مقدمه: از جمله یکی بدوی ترین  و بدیهی ترین حقوق بشری که حق دفاع قلمداد میشود در واقع تضمین است برای حفظ حقوق متهم در محاکم جزایی. فلهذا دسترسی متهم به وکیل مدافع یک امر ضروری تلقی میشود زیرا وکیل مدافع نظر به تخصص /تجربه و دانش مسلکی خود افرادی اند که با قانون سروکار داشته و نه تنها در تامین و تحقق عدالت و دفاع از حقوق متهمین و مظنونین کمک و مساعد می نماید بلکه قاضی را نیز در راه رسیدن به حقیقت یاری میرساند و از اهمیت فوق العاده برخوردار است چون در موضوعات جزایی سرنوشت حیات و زندگی /آزادی/ آبرو و حیثیت شخص  و تامین عدالت مطرح است .

 

گفتار اول : مفهوم وکالت

وکالت که مرادف دفاع دانسته میشود عبارت ازتوکیل وتعیین وکیل از طرف موکل به اجرای امری که به وی تفویض میگردد.که با تاسی از ماده 5 قانون وکلای مدافع فقره اوا وکیل مدافع چنین تعریف شده است وکیل مدافع شخصی است که شامل فهرست وکلای مدافع بوده و مطابف احکام قانون در پیشگاه محاکم از موکل خود دفاع یا دعوی را اقامه میکند .و طبق ماده 6 ق. و. م بای واجد شرایط زیر باشد 1 : داشتن تابیعت افغانستان 2:عدم محکومیت به جرم و جنایت 3:داشتن سند از پوهنتون های جقوق یا شرعیات و یا بالا تر از آن به تایید وزارت تحصیلات عالی وهمچنین آنعده اشخاص که در مدارس دینی رسمی کشور میتواند وکالت کنند اما مشروط بر اینکه علاوه بر 3 فقره که ذکر کردیم سه سال کار عملی را تحت نظر یکی از وکلای مدافع دارنده چواز انجام داده باشد.و درموارد خاص قانون برای

 

مبحث اول :حقوق و وجایب وکلای مدافع

به تاسی از ماده 10 ق. و. م وکیل مدافع دارای حقوق ذیل میباشد                                                                   

1: دفاع از حقوق موکل درقضایای حقوقی و جزایی به پیشگاه محکمه و سایر مراجع 2: اشتراک در تمام مراحل کشف تحقیق و محاکمه و ارایه جواب به نیابت از موکل 3:اطلاع از جریان کشف تحقیق و محاکمه موکل و نتایج آن 4:مطالعه اوراق دعوی جزایی و حقوقی مربوط موکل 5: ملاقات و مفاهمه مراسلات و مخابرات با موکل تحت نظارت توقیف یا حبس در محیط مصون و محرمانه 6:ارایه مشوره های حقوقی به اشخاص حکمی و حقیقی 7: اخذ حق الزحمه از موکل در بدل انجام خدمات و مشوره های حقوقی مطابق طرز العمل داخلی انجمن وکلای مدافع و تئوافق جانبین  8: ایجاد دفتر وکلای مدافع با آرامش خاطر(مصون)  و وکیل مدافع درحین انجام وظیفه خود  دارای وجایب زیر میباشد ..........           1:حفظ اسرار موکل 2: اجرای امور وکالت با صداقت و ایمان داری و احترام به حیثیت اشخاص  3:رعایت نظم محاکم و سایر ادارات 4: اشتراک در جلسات قضایی 5:خودداری از هر نوع مساعدت حقوقی به جانب مقابل  6: حفظ اوراق و اسناد موکل و استرداد اسناد واوراق  7: دادن سند کتبی در برابر اخذ و استرداد اسناد و اوراق 8:خودداری از تبلیغات سو بر علیه سایر وکلا 9:جلوگیری از اعمالی که سبب معطل شدن بی موجب حکم محکمه و جریان تحقیق گردد 10: اجتناب از عاریت دادن نام و عنوان دارالوکاله(دفتر وکیل مدافع) به سایراشخاص 11:اطلاع به مراجع ذیربط در مورد تغیر آدرس دارالوکاله 12: تجدید جواز 13:پرداخت مالیات بر عایدات 14: اطلاع دهی از عایدات سالیانه به انجمن وکلای مدافع 15: حد اقل دفاع از سه قضیه جنایی طور رایگان در یکسال به تایید وزارت عدلیه 16: رعایت قواعد سلوک مندرج اساسنامه انجمن وکلای مدافع 17: انجام سایر وظایف طبق اساسنامه انجمن وکلای مدافع ................باید گفت که یکی ا زموضوعات مهم و مورد نیاز دفااع رایگان است از اشخاص مظنون و متهم بی بضاعت در ق . و .م ذکر گردیده است مسئله دیگر نظارت از اعمال وکلای مدافع است طوری که در صورت تخلف میتواند آنها را با توصیه  اخطار منع فعالیت وکبل مدافع و تعطیل دفتر آن الی یکسال و در نهایت حذف وکیل مدافع از فهرست وکلاع مدافع تا پنج سال به شکل تادیب میباشد و همچنان در تخلف جسیم یا تشخیص جنایی بودن قضیه وکیل مدافع را به سارنوالی معرفی می نماید.

مبحث دوم :زمینه های رشد وکلای مدافع  در سایر کشور ها

در امریکا زمینه کار تخصصی فراهم است. چرا که به طور معمول وقتی دانشجو لیسانس خود را در رشته ای بخواند، با گرفتن پروانه وکالت به طور تخصصی در همان رشته کارهای وکالتی می پذیرد و انجام می دهد. به هر حال حق هر فارغ التحصیل است که هر حرفه حقوقی را که می خواهد انتخاب کند اما در ایران این امکان با توجه به نحوه آموزش و نظام آموزشی و تعداد فرصت های شغلی برای فارغ التحصیلان حقوق بسیار محدود است. در چنین شرایطی پذیرش این همه دانشجوی حقوق منطقی نیست در امریکا مشاوران فقط به موسسات حقوقی و برخی اشخاص مشاوره می دهند و مشاوران حق وکالت در دادگاه ها را ندارند و به این معنی که اینجا هست، مشاور وجود ندارد. حق الوکاله با توافق طرفین تعیین می شود. در بعضی دعاوی حق الوکاله می تواند بخشی از مالی باشد که وکیل آن را به نفع موکل می گیرد. اما در بعضی دعاوی حتماً باید نقداً پیش پرداختی داده شود.

مبحث اول :چالشهای فراروی وکلای مدافع

1: نبود فرهگ استفاده از وکیل مدافع – در کشور ما فرهنگ استفاده از خدمات حقوقی دفاع و وکالت دفاع با تاسف خیلی نادر است .دلایل آن نیز واضح و آشکار است که عبارت از عدم برخورداری از سواد و دانش کافی و عدم آگاهی و عدم شناخت مردم از حقوق و آزادی های خود و عیره...........

2: برخورد ادارات تعقیب عدلی با وکلای مدافع – یکی از چالش های موجود در بربر وکلا ی مدافع  بعضا برخورد غیر مسولانه ادرات عدلی و قضایی اعم از پولیس سارنوالی و قضا در برابر آنها میباشد . وکلای مدافع تا حال نتوانسته اند موقف و جایکاه واقعی خود را در نظام عدلی و قضایی کشور مشخص بسازد زمانی که وکیل مدافع به خاطر مطالعه اوراق و اسناد مربوط به قضیه مشخص به دفاتر مربوطه مراجعه مینمایند به مطالعات وی کمتر ترتیب اثر داده میشود در جریان تحقیق ابتدایی با اینکه در جریا ن قرار داده نمیشد و یا اینکه برایش این امکان مساعد ساخته نمیشود معمولا مستنتطقین تحقیق را در غیاب وکیل مدافع از متهم انجام میدهند و متهم هم که از این حق خود با خبر نیست در برابر این روش اعترض نمی نماید و یا موقع برایشان داده نمیشود.

3:عدم برنامه های جهت ارتقای ظرفیت – ارتقای ظرفیت وکلای مدافع یکی از موضوعاتی مهم است که وکلای مدافع با آن روبرو هستند طوری که با وجود تخصص گرایی در جهان کنونی و پیشرفت در رابطه به مسایل حقوقی از یک طرف تعداد وکلای مدافع متخصص کم است و از سوی دیگر زمینه ها و امکانات لازم به این وکلا مساعد و فراهم نگردیده است تا بتوانند با استفاده از کارگاه های آم.زشی در داخل یا خارج کشور به معلومات مسلکی خود بیفزاید.

4: وجود رقابت ها میان بعضی از وکلای مدافع – که این امر تاثیر بسیار سو" بالای سیستم عدلی و قضایی ما میگذارد و باعث بی اعتماد شدن مردم نسبت به سیستم عدلی و قضایی کشور میشود چون بعضی از وکلای مدافع در حین رقابت اصل اساسی وکالت دفاع که عبارت از حسن نیت است فراموش میکنند و فقط در سدد برنده شدن هستند

5: موجودیت تفاوت های فاحش میان حقوق و دستمزد های وکلای مدافع – این مشکل بر میگردد به انجوها و وکلای مدافع دولتی که بخش اخیر از حد اقل امکانات برخوردار میباشد و نمیتواند به نحو درست فعالیت نمایند یا اینکه موجودیت این تفاوت ها  آن ها را در پیشبرد امور مربوط کم علاقه میسازد

6: امنیت – یکی دیگر از چالش های که در برابر فعالیت های وکلای مدافع مطرح میشود بحث امنیت است که موانع را در زمینه بوجود میاورد بطور مثال در قضایای سیاسی و بعضا مذهبی اگر وکیلی به دفاع از متهم بپردازد از طرف مراجعی مورد تهدید قرار میگیرد

سایر موارد که ممکن است وکیل مدافع در حین انجام وظیفه از طرف مراجع یا اشخاص مربوط به پولیس سارنوالی و یا محکمه و محابس مورد اهانت قرار میگیرند و با آنها رویه نا مناسب صورت میگیرد اما هیچ مرجعی جهت جلوگیری از این مشکلات اقدام نمیکنند.

 

مبحث دوم :راهکارها وپیشهادات با توجه به ضرورت ها و نیا زها

با توجه به وصیعت فعلی وکلای مدافع در افغانستان و نیاز به بمیان آمدن تغیرات و ایجاد حقوق و تکالیف بیشتر دیده میشود که قرار ذیل بیان میشود .

• حضور وکیل مدافع حین تحقیق و پرسش از متهم.
• نشر و توزیع طرزسلوک و رفتار وکلای مدافع از طریق رسانه ها چنانچه در آمریکا  در چنین برنامه ها با وکلای مدافع اطراف دعوا قاضی و وکلا خواه موافق یا مخالف گفت گو میکنند که این رسانه ها بیننده های معمولی دارند و اما در بخش های جدی تر در باره هر موضوع سیاسی اجتماعی .................اوین گروهی که نظر شان خواسته میشود وکلا هستند در این برنامه ها نظر وکلای و قضات در باره ابعاد مختلف تمام رویداد خواسته میشود که خیلی مفید و موثر واقع میشود که علاوه بر صفحه های حقوقی در نشریات وبرنامه های رادیویی و تلویزیونی/روزنامه ها و نشریات هفتگی حقوقی به نشر برسد .
• انکشاف مواد تریننگ در مورد طرزسلوک و اخلاق حقوقی
• انکشاف برنامه تعلیمات دوامدار حقوقی
• انکشاف میکانیزم سه قضیه طور رایگان
• تطبیق دیتابس و شریک ساختن معلومات به ارگانهای شریک ذیدخل
• ایجاد روابط به ارگانهای ملی و بین المللی به منظور هماآهنگی خوبتر انکشاف سکتور های عدلی و قضایی.
• انکشاف ویب سایت و خبرنامه های حقوقی

 

نتیجه گیری :با توجه به بررسی ها و تحقیقات  که در این مقاله صورت گرفته وجود وکیل مدافع در قضایا جهت تامین عدالت یک امر ضروری پنداشته میشود و نظر به مقتضیات جامعه جهت تسهیل امور مربوط به وکلای مدافع یکسری حقوق را باید در نظرگرفت به عنوان مثال باید یک تعریف جامع و مانع به شکل وسیع از وکیل مدافع صورت بگیرد تا مبادا از تعریف وکیل مدافع سو تعبیر شود و صلاحیت وکیل مداقع تنها در چهار چوب  دفاع از حقوق موکلش به هر نحوی که باشد بدین معنی که حقیقت مهم نبوده فقط باید وکیل مدافع در دعوای اقامه شده برنده شود ودفاع از حقوق موکل خود بکند  و در مقابل در خصوص وجایب وکیل مدافع در فقره 2 آن بحث صداقت باید وسعت داده شود و بر علاوه اینکه  وکیل مدافع در حین اجرای قضیه حسن نیت داشته باشد باید مویدات را برای آنعده از وکلای مدافع که با وجود علم براینکه موکل آن ها مقصر است دفاع میکند نعیین نمایید.تا همه به مفهوم واقعی و اهمیت نقش وکیل مدافع در تامین عدالت برسیم