درافغانستان نیز مثل سایر جوامع بشری بعد از به سر رسیدن دورهُ بردگی، دورهُ فیودالی با دو طبقهُ عمدهُ فیودال ودهقان که سیمای اصلی جامعه را مشخص می ساختند،عرض اندام نمود. درین دوره فیودالان با تحصیل بهرهُ مالکانه، دهقانان را استثمار میکردند. حکومت های فیودالی که در قالب شاهان مطلقه و جانشین های موروثی قدرت می راندند، توده های مردم در انتخاب شان کوچکترین نقشی نداشتند و خانواده های زورمند، قدرت را به میراث می بردند
دراین دوره، فیودالان ملیت حاکم علاوه بر ستم طبقاتی،ستم ملیتی را نیز روا می داشتند اما چون اکثر اعضای ملیت حاکم را نیز زحمتکشان می ساختند پس همه اعضای یک ملیت،قوم و با قبیله در استبداد فیودالی نه تنها شریک نبوده که مثل زحمتکشان سایر ملیت ها زیر استثمار شاهان و بستگان آنان در زندگی دوزخ آسایی به سر می بردند.این جاست که بدون حل مسُلهُ طبقاتی، شوونیزم ملیت حاکم و ناسیونالیزم ملیت محکوم همچنان پابر جا می ماند.در کشور ما هوتکی ها پیش از درانی ها مدت کوتاهی حکومت راندند.اما درانی ها با تاُسیس افغانستان در۱۷۴۷،حدود۲۳۱سال بر این خطه حکومت راندند که با احمدشاه ابدالی آغاز و با کودتای۲۷اپریل۱۹۷۸ و سرنگونی داودخان به فرجام رسید.درین دوره دین و سنت به عنوان دو شاخص اصلی فرهنگ فیودالی با میراثی بودن قدرت،به چهار میخ کشیدن زنان، رقابت فیودالان بزرگ و کوچک و حکومت های مطلقهُ شاهی،مستبدانه عمل کردند
بعد از کشته شدن نادرشاه در۱۷۴۷، احمدشاه درانی به قدرت رسید وچون در جوامع طبقاتی،دولت ابزار سر کوب یک طبقه بر طبقهُ دیگراست، احمدشاه باحمایت فیودالان بزرگ شاخهُ درانی،فیودالان غلجایی و استبداد گران ملیت های دیگر به قدرت رسید.احمدشاه نمایندهُ طبقهُ فیودال و دولت او نمایندهُ حاکمیت تیپیک فیودال بود
بعد از مرگ نادرشاه افشار،جرگهُ فیودالان بزرگ قندهار که در آن افرادی چون نور محمد خان غلجایی، محبت خان پوپلزایی، موسی خان اسحاقزایی و نصرالله خان نورزایی شرکت داشتند، در زیارت شیر سرخ گرد آمدند وپس از۹ روز چانه زنی که به نتیجه نرسیدند دست به دامن دین و مرشد دینی شده،صابرشاه کابلی خوشهُ گندمی بر چید و بر دستار احمدخان ۲۵ساله نشاند و او را به پادشاهی برگزید. افرادی این جرگهُ که با معیار حاکمیت های ملوک الطوایفی بی هیچ راُی و انتخابی تعیین شده بودن،هر یک خود را بنابر دلایل خاصی مستحق پادشاهی می دیدند و ممکن نبود،این جرگه به نتیجه برسد،و به این صورت نشان دادند که در افکار مطلق گرایی فیودالی،انتخاب "دموکراتیک" میان فیودالان جایی ندارد
نویسنده نعمت صاحبی
