د بشر حقوق حمایت مفکوره د ډیرو وختونو نه٬ د ظلم٬ بی عدالتی مبازری لپاره مطره شوی وه. دغه مفکوره٬ د ډیرو وختونونه دیخوا ته د طبیعی حقوق برخه کی د انسانی حقوق او دندو لپاره په نظر کی نیول شوی ده. د یوانانی فلسفه دانانو٬ سقراط٬ افلاطون٬ ارسطو٬ طبیعی قوانین یی د اجتماعی قوانینو الګو ویل. د اسلام مقدس دین راتللو سره٬ پیامبر صلي الله عليه و آله وسلم تل د بشر حقوق اصلی حامی او د انسانانو خوشی کونکی غوښتونکی د جاهلیت او د ظالمانو حکامو زنجیزو نه وو.
د لومړۍ نړیوالی جګړی وروسته ملل ټولنۍ میثاق کی غړیو دولتونو متعهده شول٬ چی د عادلانه شرایطو ساتلو او تامین کولو لپاره او دنده د نرانو٬ ښځو او ماشومانو لپاره او هم د عادلانه چلند د مستعراتو بومیاو سره٬ زیار وباسی. په ۱۹۲۰ کال کی د لږو حقوقو سیسټم جوړ شولو او په همدی وخت کی د دندی نړیواله سازمان هم پرانیستل شولو. د دغه سازمان پرانیستل هدف د جوړولو شویو عملکردو او ساختارو پیش بینی وه چی د هغو په وسیله باندی پراخه نړیواله مقرارت د کارګر طبقی لپاره او دهغو شرایط لپاره چی په کی ژوند کوی٬ جوړ کړی ترڅو چی د اجتماعی عدالت او نړیوالی سولی حصولو لاره جوړه شی.
" د بشر حقوق نړیواله وینا تصویب"
د دوېم نړیواله جګړی په جریان کی٬ کله چی د متحده ملل منشور په سانفرانسیسکو کی په تدوی مهال کی وو٬ د خلکو بشر حقوق او سیاسی آزادی ګانی د نړی مختلفه هیوادونو نمایندګانو توجه لاندی شولو. په نتیجه کی٬ هم د منشور په مقدمه کی او هم په شپږو مادو کی یی٬ د بشر حقوقو ته ډیره توجه ونیول شوه. وروسته د هغو نه٬ ملل سازمان تصمیم ونیول چی دغه حقوق په ټولو ځایونو کی د ټولو ملتونو لپاره د اجرا وړ دی.
د بشر حقوق کمیسیون مجمع٬ د ۱۹۴۸ کال د دسامبر ۱۰ کی مطابق د ۱۳۲۷ قوس ۱۹ باندی د ۴۸ مثبته او ۸ ممتنع رایو سره٬ د بشر حقوق نړیواله نیانیه یی تصویبه کړله او دغه ورځ د بشر حقو نړیواله ورځ په نامه باندی وټاګل شوله.
دبیر د بیانیی منلو سره یی داسی وویل: (د دغه بیانیی منل د دغه ډول پراخه اکثریت سره٬ پرته د هیڅ کوم منفی رایو نه٬ یو لوی حاصل د بشر حقوقو نه دی.)
دغه بیانیی یوه سریځه او ۳۰ مادی لری چی د ۳ نه تر ۲۱ پوری یی د مدنی او سیاسی حقوقو په اړه دی. د ۲۲ نه تر ۲۷ پوری یی د اقتضادی٬ اجتماعی او فرهنګی حقوقو په اړه او د ۲۸ نه تر ۳۰ پوری یی د هغه سیستم شتون نه چی د بشری حقوقو تحقق په هغو کی ممکنه او میسره اوسی٬ بحث کوی.
" د ملل سازمان نهادونه د بشر حقوق په اړه"
عمومی ډلی د خپلو دندو اجرا کولو برخه کی په خاصه توکه د بشر حقوق په اړه٬ فرعی نهادونه یی جوړ کړی دی چی مهمترینه یی دا دی:
- د نړیوالو حقوقو کمیسون.
- د استعمار زدایی خاصه کمیټه او د خپلواکی اعلامیی اجرا
- خاصه کمیټه د اسرائیلو اقداماتو رسولو ته په نیول شویو ځایونو کی.
- د فلسطین خلکو د انتزاع ناوړه حقوقو اعمالو کمیټه
- د ملل سازمان عالی کمیساریایی د بشر حقوقو په اړه
- په دغو آخرو کی دغه کمیسیون د بشر حقوقو شورا باندی نوم کښښودلو
د راوړل شویو بدلونونو سره د نظارت په سیسټم کی د بشر حقوق نه کوم امید شته دی چی لږ ښه شرایطو لیدونکی په نړی کی اوسو٬ مګر٬ آيا د دغه ټولو نړیواله زیارونو سره چی د دغی ورځی نوم کیدل سبب په نامه د (بشر حقوق ورځ) باندی وشولو٬ د متحده ملل سازمان په دغه برخه کی یی هغه شی ته چی د نړی غوښتنه ده د عمل کالی آغوستلی دی؟!....
او دا هم ...
د بشر حق واقعی برابروالی په هیله باندی او د نژادی٬ مذهبی او قومی تبعیضاتو ورکیدل په هیله په ټوله نړی کی
ژوندی دی وی انسانیت
ګرانو لوستکی زما د مختنی مقالو لیدلو لپاره کولی شی په لاندی لینک باندی ټک ووهی او زما د انکس فلم پاڼی سره غړی شی: www.filmannex.com/Enayatullah
