پل مالان هرات

Posted on at


 


در جنوب شهر هری قریه است معمور وآباد که در قدیم آن  را ملین و اخیرا مالان گفته اند.


موقعیت این قریه که مربوط ولسوالی گذره است طوری است که قریه زیارتگاه آن را از کوه جنوبی هرات جدا میسازد.


دریای هریرود از همین قریه میگذرد و در همین جا بر روی هریرود به فاصله پنج کیلو متر از شهر قدیمی هرات پلی است بزرگ و تاریخی که به پل مالان شهرت دارد. پل مالان که در سابق یگانه وسیله ارتباط و رفت و آمد بین شهر هرات و قریه زیارتگاه بوده در طول زمانه های پیشین معاملات تجارتی هرات را با سیستان و سایر ایالات جنوبی تامین مینموده و یکی از ضروربات مردم شهر هرات و قریه های مالان زیارتگاه و سایر روستاهای آن ساحه بوده است.


موجودیت پل مالان در قرون پیش از اسلام نیز ضروری پنداشته میشود. روایاتی چند حاکی از آن است که در اصار پیش از اسلام در جنوب هریرود رد قریه مالان آتشکده یی بوده که مردم همواره از شهر و سایر روستاهای شمال هریرود برای انجام نیایش و ادای مراسم مذهبی به آن آتشکده میرفتند ولی اکثرا درفصل بهار طغیان آب هریرود مانع رفت و آمد مردم به آنجا میگردید. جهت رفع این مشکل یکی از آتش پرستان این پل را بالای هریرود اعمار نمود.


در یکی از روایات تاریخی و محلی مردم در مورد علت و چگونگی اعمار پل مالان مطالب جالب آمده است که فشرده آن چنین است : در عصر شاپور ساسانی در قریه مالان آتشگاهی مانده بود از عهد کیانی عکارت باشکوه آن آتشگاه را در صحن زمین به مساحت یک جریب بنا کرده بودند این آتشگاه گنبدی بلند ولی بی نظیر و حجره های برای نشستن داشته که همه با کاشی های رنگین و نقوش طلا کوب مزین بوده است


 


.


آتش بان این آتشکده عابدی دانا و ثروتمندی از نسل شاهان کیانی بوده بنام " مرزوی " . مرزوی عابد چون فرزندی نداشت شبی از شبها که در آتشکده مالان به نیایش نشست دعا کرد تا صاحب فرزندی شود و عهد بست که هرگاه بدین آرزو رسد شکرانه آنرا بر بالای هریرود پلی سازد تا زوار هری و قریه مالان در هنگام طغیان آب هریرود به آسانی بتوانند از در یا عبور کنند.


چون مرزوی صاحب فرزندی شد بنام "فریدون" معماران و بنایان را از هر سوی گرد آورد و در مورد ساختن پلی بالای هریرود با آنها مشوره کرد. معماران و بنایان اظهار نمودند که استاد همه ما حکیم و مهندس فاضلی است بنام بهزاد در فوشنج " زنده جان " که در فن معماری نظیر نداردو تیر پل را در بین هرات و طوس ساخته اعمار پل مالان نیز توسط او ممکن است


 


 


.


وقتی قاصد بهزاد را از فوشنج به قریه مالان آورد بهزاد در انحنایی هریرود بر سطح خشکی تهداب 25 پایه پل را به عمق 20گز حفر کرده تا به آب رسید و بعد پایه ها را با سنگ و ساروچ بنا نهاد و بروی هردو پایه یک طاق بلند بالای بشکل کمانی از ساروچ خشت پخته بپوشانید که شمار تاقها به 24 میرسد. بدین گونه 24 تاق پل مالان در مدت 24 ماه به استادی بهزاد و شاگردی 200 معمار و همکاری پیر و جوان اهل مالان به پایان  رسید و آنگاه مجرای آب هریرود به سمت تاقها و چشمه های پل هریرود کشیدند و خاک مجرای جدید را به مجرای کهنه هریرود ریختند.


مزید بر این روایت که تاریخ بنای پل مالان را در زمانه های پیش  از اسلام وانمود ساخت برخی بدین باوراند که در قرن پنج هجری دو خواهر خیر خاه بنام بی بی هور و بی بی نور پل مالان را از دست مزد و سرمایه شخصی خویش آن هم از راه پرورش مرغ و فروش تخم مرغ آباد نمودند. اصیل الدین واعظ هروی نیز در رساله مزارات هرات متکی بر گفته مردم بی بی نور را بانی پل مالان پنداشته و مزار او را در محله شمعانیان قریب درب عراق دانسته است.


به هر صورت چنانکه بیشتر اشاره شد مجودیت پل مالان نه تنها در عهد اسلام بلکه پیش از آن حتمی دانسته میشود. بنابر این میتوان گفت که پل مالان را که قدامت 2000 ساله دارد و قبل ازاسلام اعمار گردیده بود بعد ها در روزگار اسلام آن دو خواهر یعنی بی بی هور و بی بی نور آنرا ترمیم و بازسازی نموده اند.



About the author

amenehakbary

I am Ameneh Akbary i was born in Herat Afghanistan I'm student of Amir Shire Ali high school of eleven class I like wort the studied and work by computer my favorite colur is blue and black the subjects wich I love Mathimatic,Physic,Islamic historic, And now i live in Herat…

Subscribe 0
160