روزه ماه مبارک رمضان یکی از ارکان پنجگانه ی دین و دروازه یی همه عبادات است . به سبب آن که انواع شهوات و کشش ها و محرکات مزاحم را درهم میشکند . درهم شکستن شهوات در اصلاح شخصیت و تنظیم مکلفیت ها و تهذیب سلوک در میدان عمل نقشی مهم دارد. تا آنکه دل از زحمت شهوات رهایی نیابد و کدورتها پاک نگردد قرارگاه ذکر حق نمی شود و تا آنگاه که دل در مرداب شهوات منجلاب هوا و هوس غوطه ور باشد ، یاد حق و ذکر خداوند (ج) از آن ممکن نیست و دوری اثر نمیکند.
روزهء ماه مبارک رمضان است که موانعی را که از مزاحمت شهوات برای مشغول گردانیدن دل بروز میکند. از سر راه نشوو نمای اعمال صالحه دور میگرداند. زیرا بیشتر عبادات بخاطر مزاحمت شهوات و کشش ها محلی برای دوام ندارند. یا عقیم میمانند و یا آهسته جای آنها را ذایل و ناخواستنیها را اشغال میکند و میدان شخصیت برای تاخت و تاز،هوا و هوس،هموار و مساعد میگردد.
امتیاز دیگر این فریضهء دینی بر دیگر عبادات مسیری بودن آن است. به این تعبیر که خداوند (ج) آنرا به خود نسبت داده یعنی ارزیابی و تعیین قیمت و مزد آن مخصوص به ارادهء حق است ، یعنی : خداوند (ج) میداند و بندهء وی. گفته شده است که "صبر" یک نیمهء ایمان و روزه یک نیمه ء صبر است به نسبت آن که در تقویت ارادهء انسان تاثیر قوی دارد و نیز گفته شده است که نفس روزه دار تسبیح است و خواب روزه دار عبادت و دعای روزه دار مستجاب است.
منادی در ماه مبارک رمضان به آوازی بلند ندا میکند که : ای طالب خیر! بشتاب که هنگام دریافت فیض و رحمت است. ویا : طالب شر! باز ایست که نه جای تو است. ابلیس در وجود انسان مانند خون درگردش است و با لشکر خود که از مجموع شهوات پیدا شده است و در پی اغوا و فریب انسان است. رو زهء ماه مبارک رمضان راه عبور و مرور شیطان و تاخت و تاز لشکرش را در وجود انسان روزه دار تنگ میگرداند. همانست که زمینهء نشو و نمای فضایل و اعمال نیک همواره و مساعد میگردد.آنگاه است که بنده میتواند حق عبودیت را بقدر توان خود اداء کند و شکسته گیها و نارسایی های اعمال خود را ترمیم نماید.
کمترین درجهء روزه داشتن آنست که انسان از خور و نوش خوددراری کند و عالیترین درجهء آن دل را از اندیشه بجز خدا نگاه داشتن و در عظمت پروردگار پاک و مهربان خود محو حیرت و غریق لذت باشد و در ظاهر و باطن با شوق و انبیاط روحی روزه دارد و در امور دنیوی بقدر نیاز حیاتی به درجهء (سد رمق) توجه بدارد و همه جوارح را از ناشایست بازدارد ؛ هرگاه یک بندهء مومن بخواهد که روزهء وی مورد قبول پروردگارش واقع شود؛ باید از چیز هایی که وی را از خداوند (ج) دور و بغیر آن مشغول میگرداند دوری کند. و از تقرب به همه چیزهایی که از محرکات و شهوات خیزد ، خود را نگه دارد.
حضرت پیامبر عظیم الشان(ص) فرموده اند: نگاه به چیزی از روی طمع و دریافت لذات ناروا پیکانی از پیکانهای آلوده به زهر ابلیس است. هرکس از شرم خداوند مهربان ، از بیم عذاب و از هول رسوایی اخروی از آن احتیاط کند او را خلقت ایمان دهند ، به درجه یی که حلاوت آن را خودش میداند نه دیگران. یک مومن روزه دار ؛ باید: گوش خود را نگه دارد از آنچه شنیدن را نشاید، و زبان خود را نگه دارد از آنچه گفتن را نشاید، گوینده و شنونده در تحمل عذاب شریکند. حضرت پیامبر عظیم الشان (ص) فرموده اند که : بسیاری از روزه داران استند که بهره یی ایشان از روزه داشتن بغیر از گرسنه گی و تشنه گی چیز دیگری نیست. کسیکه از روزه فقط به نخوردن و ننوشیدن اکتفاء میکند روزه یی وی صورتی بی روح است.
اگر انسان بتواند شهوات و محرکات را از طریق عباداتی همچون : روزه ، نماز و دیگر عبادات مقهور گرداند به ملکه یی شباهت پیدا میکند. و به قرب حق به درجه یی اعلی توفیق میابد و مقصود حقیقی وی که قبول درگاه حق است بدون شک و تردید بدست میآید و فلاح و رستگاری نصیب وی میگردد. دروغ ،غیبت ،سخن چینی ، قسم ناحق ، نظر به چیزی از روی شهوت ، مناظره یی بی حاصل ، بیهوده گویی و لجاجت روزه را زیان دارد.
ره چنین است ، مرد باش و برو
