امروز نقش وجایگاه رسانه ها در حدی است که نمیتوان زندگی کنونی را بی حضورآنها قابل تصور دانست، رسانه ها فقط و فقط وسیلۀ سرگرمی نیستند که امروز متأسفانه اکثر رسانه های افغانستان این شیوۀ سر گرمی را در پیش گرفته اند، بل رسانه ها در بسیاری از جنبه های فعالیت اجتماعی و فردی ما دخالت و نقش مستقیم و غیرمستقیم را دارند، گسترش و توسعۀ وسایل ارتباطات جمعی در زندگی اسانها به حدی است که عصر کنونی را عصر ارتباطات نامیده اند، ممکن نیست که انسان امروزی را انسان رسانه ای و فرهنگ جدید را محصول تبلیغات واثر .رسانه ها ندانیم، و حتا امروز مطبوعات را یکی از چهارمین رکن دول حساب باید کرد
انسان ها امروز در معرض نهادهای رسانه ای تولد می شوند، می اندیشند، می آموزند، دنیا را در این رهگذر می شناسند و رفتار های خود را بر اساس الگوهای برگرفته از رسانه ها یعنی از (رسانه های عصرکنونی) سامان می دهند، به طور مثال امروز اطفال خود را کسی میگویند، که در رسانه نقش خوبی را بازی مکند و همان شخص را الگوی خود قرار میدهد، اما ای کاش این رسانه ها تبلیغاتی را نمایند، که ما اشخاص اسلامی خود را الگوی خود قرار داده، تا هر دو جهان خود را بسازیم
.
امروز تلویزیون، رادیو، ماهواره، روزنامه، جراید، مجلات، رسالات، و کتابها از جمله رسانه های جمعی مهم شناخته شده است، که این وسایل از کارکرد های چون انحرافات اجتماعی، تجاوزات، خشونت ها، قتل، انفجارات، ویا رویدادهای سیاسی، فرهنگی، اقتصادی واجتماعی یاد میکنند و گاهی زوایای پنهان یک رویداد جنایی را برای مردم خود آشکار می کنند و انواع رویداهای منحرف که بر سر راه جوانان است برای شان گوشزد می کند و راهای لغزش دیگران را برای مخاطبان ترسیم وتصویر می کند یا اینکه مردم را نسبت به فعالیت های مثبت و منفی دولت آگاه می سازد و نشان می دهد که اگر حکومت خودرا پشتیبانی کنند در آینده شاید دارای یک کشور نیرومند و با ثبات خواهند بود، با آن هم کارکرد های مثبت رسانه ها در زمینۀ اطلاع رسانی و آموزش برای مردم، رسانه ها کارکردهای منفی ای را نیز هم دارند که در اینجا من به تلویزیون ها بیشتر تأکید دارم، زیرا تلویزیون ها تنها رسانۀ هستند که به صورت تصویری، صوتی و نوشتاری برنامۀ شان پخش میشود، یعنی روشن است که رسانه ها گاهی مثمر و حیات بخش جامعه و عامل رشد و شگوفایی، برادری، و اتحاد وانسجام است، و گاهی نقش تولید مواد مخدر را در جامعه بازی مکند، یعنی بی نظمی و پراکنی ها را رایج میسازد.
برخی از انواع ناروایی ها و دروغ های رسانه ها عبارت است از:
بزرگ نمایی ها، تحقیر، انکار حقیقت، کتمان حقیقت، تکذیب واقعیت، انحراف، سیاه نمایی، تهمت های عقیدتی، تهمت های سیاسی، تهمت های اخلاقی، تهمت های مالی و اقتصادی، اعلام مطالبات غیر واقعی، جانبداری، کوچک نشاندادن نیازهای واقعی جامعه، بزرگ نشاندادن خواست های شخصی وفردی، تعصبات مذهبی، لسانی، قومی و همچنان پخش و نشر برنامه های غیر اخلاقی و غیر دینی، رسانهها به عنوان یکی از نهادهای اجتماعی کارکرد انتقال میراث فرهنگی و اجتماعی و ارزشهای جوامع را برعهده دارند، در عصر کنونی با توجه به نقش بارز آنها در جامعه و اطلاع رسانی پیرامون موضوعات اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و... سعی میکنند الگوهای نوینی را به جوامع وارد کنند تا جایگزین فرهنگها و ارزشها و الگوهای سنتی شوند، در این رهگذر رسانهها به عنوان عاملان تغییر و تحول در ارزشها و هنجارها مطرح هستند، نسل کنونی جامعه از ابتدای حیاتش با رسانهها بزرگ میشود و در دنیای اطلاعاتی و ارتباطی امروزه، این نسل، بخش عظیم فرهنگ، ارزشها و هنجارهای جامعه خود و دیگر جوامع را از رسانهها دریافت میکند، به عبارتی در دوران معاصر که به عصر اطلاعات و جامعۀ اطلاعاتی و ارتباطی معروف است، بخش عظیمی از جامعه پذیری نسلها از طریق رسانهها انجام می شود و نفوذ و تأثیر رسانه تا جایی است که برخی از نظریه پردازان ارتباطی بر این باورند که رسانهها اولویت ذهنی و حتی رفتاری ما را تعیین میکنند و اگر چگونه فکر کردن را به ما یاد ندهند، اینکه به چه چیزی فکر کنیم را به ما میآموزاند.
پس باید محتاط بو د که از تأثیرات منفی رسانه های مهاجم جلو گیری نموده، ازفن آوریهای جدید ارتباطی در جهت فرهنگ سازی مثبت و افغانی و تسهیل پروسۀ هویت یابی استفاده شود
.
به امید یک افغانستان قوی و نیرومند .
پایان
نویسنده: حکمت الله عزیز