دریک دهه ی گذشته شماری زیادی ازجوانان افغان باشورو اشتیاق فراوان به تعلیم وتحصیل روآورده اند.گام نهادن دراین مسیر خالی ازمشقت ها ودردسرهاهم نیست، به خصوص درجامعه ی جنگ زده ی افغانستان که، درنتیجه ی جنگ ها همه شیرازه ی خود راازدست داده است.انواع مشکلات فراروی یک متعلم ومحصل وجود دارد. یک جوان ازمشکلات اقتصادی گرفته تا نبود امکانات وظرفیت های لازم اموزش ومعضل های اجتماعی ،سیاسی،فرهنگی همه را به جان می خرد تاتحصیلات اش را به اتمام برساند؛ به امید این که، تنهاازاین طریق بتواند به همه ی مشکلات دست وپاگیرخود، فامیل وجامعه ی خویش فایق آید. این همه را قبول می کند به امید ان فردای که ازپوهنتون بادرجه ی لیسانس یابالاترازآن فارغ شود وبه این ترتیب بااستفاده ازاموخته ها واندیشه های خود یک زنده گی بهتررا برای خود وجامعه ی خود رقم زند.

اما؛با بسیارتاسف این آرزو برای بسیاری ازفارغ تحصیل یافته ها فقط یک رویای بیش نبوده است. شماری زیادی ازاین قشرجامعه دریک بی سرنویشتی ووضعیت اسف بار،دنبال یافتن کارسرگردان اند.کم نیستند ازاین جوانان که ازوضعیت کاری سرخورده وناامیداند. دراین نبشته می خواهم به آن نکاتی بپردازم که به نظرم عامل این وضعیت شده است.

موجودیت فساد دراداره ها ی دولتی وخصوصی ؛

فساده گسترده دراداره هاموجب شده است که نیروهای جوان ومتخصص نتوانند درجایگاه که شایسته ی شان است قرارگیرند. این یک حقیقت است که کاربه اهل کارسپرده نشده است. تعیین افراد درپست ها بیشتربراساس روابط که، اساس آن را قومیت، زبان ورشوه شکل می دهد صورت می گیرد.به این ترتیب ازیکسو یک اداره فاسد با کارمندان ضعیف ونااهل بارمی آورد وازسوی دیگربزرگترین ضربه رابه جوانان که سرمایه ی اصلی وموتورمحرک توسعه وتکامل یک جامعه است وارد می سازد.

پایین بودن ظرفیت علمی ومهارت های کاری :

افغانستان درنتیجه ی جنگ های طولانی مدت درهمه بخش ها، به خصوص درقسمت آموزش وپروش آسیب جدی رامتحمل شد. سطح علمی درمکتب ها و پوهنتون ها به صفر تقرب یافت ، امکانات اموزشی وتحصیلی بسیارمحدود ماند، کادرهای علمی نه تنهاپرورش یافت ،که حتا ازبین رفت ودرگیرمسایل ومصروفیت های غیرعلمی ومسلکی شدند. همه این مشکل ها دست به دست هم داده نتیجه ی آن دانش آموزان که ازپوهنتون ها فارغ می شوند شایسته گی لازم راکسب نه می کنند.این یک حقیقت است که، بیشتر آنان اهلیت وصلاحیت کاری راندارند.

متاسفانه وضعیت بیشترپوهنتون های خصوصی هم اسف باراست. به رغم سروصداها وتبلیغات شان شرایط لازم تحصیلی رابه وجود اورده نتوانسته است.صرف به خاطر کارهای به هدف های سیاسی وکسپ پول بدون درنظر داشت انگیزه وتوانایی دانشجودرهررشته انان راجذب می کند.درنتیجه دانشجوایان ضعیف را تحویل جامعه می دهند.

عامل های که ازورود نیروی جوان درعرصه ی کار هراس دارند :

ازآنجا که، افغانستان یک کشور سنتی وتوسعه نیافته است، به صورت طبیعی ازاستعداد وتوانای های این قشرکم تراستفاده می شود.وچه بساکه مانع های فکری فرهنگی دربرابرآنان قد علم می کند. افراد کهنه اندیش ومحافظه کارازورود نیروی تحول طلب، منتقد واصلاح گرهراس ناک است. اشتراک انان درفرایند های سیاسی اجتماعی به مثابه ی بی ارزش شدن انان است.ازاین روبه راحتی نمی گذارند که جوانان درارگان ها ونهاد جای پیداکنند.

 

نویسنده : عوض فرهنگ           2013-09-20