انتخابات در راه است. کمتر از 9 ماه بعد اولین انتقال مسالمتآمیز قدرت در تاریخ سیاسی افغانستان تجربه میشود. از این قبل هر کسی که وارد ارگ شده، در موقع بیرونرفتن سرش را به عنوان بهای چند روز پلکیدنش در این قصر مرموز پرداخته است. هنوز هم معلوم نیست که آقای کرزی و تیم همراهش به درستی مایل اند این تجربه را تعویض کنند یا باز هم عبرتی در کنار عبرتهای پیشین غرس خواهند کرد.
اما این همهی حرف نیست. انتقال قدرت مستلزم وقوف بر نکتههای دیگری نیزهست: آیا سنت قومی مدیریت قدرت سیاسی تغییر میکند یا همچنان پابرجا میماند؟... اگر قرار باشد مدیریت قدرت سیاسی از پشتونها به چهرهای غیرپشتون انتقال یابد، آیا ظرفیت فرهنگی و سیاسی جامعه به حدی است که این انتقال را به سادگی و راحتی قبول کند یا «انتقال همان و انفجار همان» روی میدهد؟
اگر سنت قدرت پشتونی حفظ بماند، از همین حالا باید نقش جبههی ملی و ائتلاف ملی و هر محوریت دیگری را که با این فرض دمساز نباشد، کنار گذاشت.
گام دوم موقعیت و جایگاه آقای کرزی و تیم همراه اوست. آیا امکان دارد حکومتی در افغانستان پا بگیرد که به طور مستقیم و مشخص رضایت و حمایت آقای کرزی را با خود نداشته باشد؟
آقای کرزی در طول دوازده سال گذشته اگر هیچ کاری نکرده باشد، شبکهی بانفوذی از ربابان ثروت و قدرت را در سراسر نظام و کشور به هم تنیده است. این شبکه در حول منافع و اهدافی خاص به هم ارتباط دارند، هرچند گاهی در مخالفت با هم نیز ظاهر شوند. رضایت و حمایت آقای کرزی از هر کاندیدای جدی میتواند یکی از عوامل موثر در موفقیتش باشد؛ اما مهمتر از آن، وضعیت بعد از پیروزی است. اگر آقای کرزی و شبکهی همراه او با حکومت بعدی همراهی نکنند، کافیست که همهچیز را بایکات کنند و مهر ناکامی حتمی را بر پیشانی حکومت بعدی بچسبانند.
ظاهراً هم آقای کرزی و شبکهی همراهش، و هم کاندیدان جدی و قدرتهای بینالمللی از این کارت پنهان به خوبی آگاه اند. هنوز راهحل مشخصی به وجود نیامده که نشان دهد با این چالش مهم در پروسهی انتخابات به گونهای برخورد میشود که هم ثبات کنونی حفظ بماند و هم راه برای تغییر و تحول باز شود.
روشن است که نقش پررنگ آقای کرزی و شبکهی همراش در دورهی بعدی حکومتداری افغانستان فوقالعاده موثر است. آقای کرزی و شبکهی همراهش تا کنون مسوول مدیریت حکومت نیز بوده و در نتیجه اندکی مورد بازخواست قرار داشته و به گفتهی مردم «تکیه به جلو» بوده اند. در دورهی بعدی اینها در موقف پاسخدهی قرار ندارند. در نتیجه میتوانند چکمهی زمختی را روی دهان حکومت آینده بگذارند که نجات یافتن از آن بهای سنگینی را خواهد خواست.
به نظر میرسد آقای کرزی و شبکهی همراهش، به دلیل آگاهی از نقش موثر خود، با همهی اطراف دخیل در معادلهی انتخابات بازی موش و گربه راه انداخته اند. افرادی که اکنون در اطراف قصر آقای کرزی پرواز دارند، همه گرفتار پارادوکس بیم و امید اند. پاسخ آقای کرزی برای هیچکدام آنها روشن نیست. همه در هوا معلق اند تا کارت نهایی از دست آقای کرزی روی میز بنشیند.
http://www.bbc.co.uk/persian/blogs/2013/08/130813_blog_l44_nazeran_afghanistan_elections.shtml