ډیر د غرونو مینه وال یم٬ په دغه صورت کی همالیا د هغه چا ته لکه ماغوندی ډیره عالی محسوبیږی. د ۲۰۱۲ کال اوړی جریان کی څو اونۍ می د همالیا غرونو هند سلسلو برخو کی تیر کړلو چی ډیر تمرکز مو د رنسکار (Zanskar) دره باندی وو. د دغه لری اچول شوی درۍ ته فقط یوه لاره شته ده او زما هدف دا وو چی مخته له دی نه چی محلی مقامات د یوی بلی لاری جوړولو ته چی مستقیمه د درې مرکز ته وصل کیږی خلاص یی کړی٬ د درې ټول مساحت په پښو باندی وکرځم. د زنسکار دره د لادخ (Ladakh) او کشمیر مابینځ کی کی واقع شوی ده چی د پادم (Padum) منطقی رسیدلو ته باید په لومړی قدم کی د کارګیل (Kargil) مرزی شهرک ته ورسیږو او وروسته جنوب خوا ته یولس ساعته د نړی یوی خطرناکه ترینه ځای کی موټروانی وکړم.
لادخ او کشمیر دوۍ ګاونډی منطقی دی او ډیر د یو بل نه لری نه وو. د جغرافیایی نظره هغه صحرایی منطقه چی د لادخ غرونو سلسلو کی واقع شوی دی د کشمیر شنی درې نه ډیر لری وو٬ مګر فرق د دغو دوو منطقو کی فزیکی فرقو ته یی کرځی. کشمیر او بودایی لادخ دوی مسلمانه منطقی ډیر مشترکات یی پاکستان ته د هندوستان نورو ځایونو نسبت باندی درلودلی. ظاهری ویژګی ګانی یی٬ د ژوند لاری یی٬ سنتونه یی او حتا خوراک یی هیڅ مشترکه نکته نه درلودله٬ بیا هم د هند حکومت په کوښښ کی دی ترڅو چی هغوی د یو بل سره وساتی.
کشمیر د دوو هیوادونو مرزی ټکی دی چی د یو بل سره ښه اړیکی نه لری چی د جدایی ډیریدلو سبب د لادخ (Ladakh) منطقه کی په ویژه د دوو هیوادونو هندوستان او پاکستان ترمنځ د جکړی سبب شوی دی. د دغه منطقی نفوس د هند او پاکستان درېو جکړو نه خساری یی لیدلی دی چی هیڅ شی یی پرته د نابودی٬ ویجاړتوب او محدودیت نه کوم بل شی په ځای نه دی ایښی. کشمیر د نړی یوه نظامی منطقه ده او جکړی د مرزی دواړو خواوو ته ډیر دی. په هره جکړه کی هر یو دغه ابرقدرتونه د دغه منطقی غوښتونکی دی او یو بل به دغه اړه ملامت کوی٬ چی تر اوسه هغه سیاست ادامه لری.
د کارګیل (Kargil) منطقه د لیح (Leh) منطقی له خوا نه لادخ ته او د سرینګر (Srinagar) له خوا کشمیر ته رسیږی. په ۲۰۱۱ کال کی درې اونۍ می په لادخ (Ladakh) کی تیری کړی٬ په دغه صورت کی دغه ځلی می تصمیم ونیولو ترڅو چی د کشمیر لاری نه خپل ځان زنسکار (Zanskar) منطقی ته هغه منطقه کی هیڅکله می تر اوسه نه ده لیدلی ورسوم. د دی نه چی موفق شوم خوشاله یم. په هغه وخت کی د سیاسی نظره شرایط ښه وو او زه خوشبخته وم چی په هغه وخت کی چی د هند او پاکستان تر منځ نښتی وو ومی کولی شو چی یو وخت په سرینګر کی تیر کړم. کله چی د سرینګر (Srinagar) میدان هوایی ووتلم٫ د کشمیر بد امنیتی شرایط پر ما یی اثر کیښودلو. کله چی د میدان هوایی وتلو خوا ته په وتلو حال کی وم یو محلی سړی سره مخامخ شم چی د ډولو سوالونو پوښتنو ته یی پیل وکړلو. د دغه ډک ټکټ خرڅونکو تور بازار کی هغو ته می ځواب ورنکړو او خپلی لاری ته می ادامه ورکړه. هغو ډیر ټینکښت وکړو او خپل ځان یی زما مخ ته واچولو او زه یی تللو ته پرینښودلم. هغو هیڅ کوم رسمی کالی یی نه درلودل مګر فقط غوښتل یی چی د ستونزو جوړولو سبب شی. کرجنه څیره می خپل ځان ته ونیوله او هغو ته می وویل چی ما ته د تللو اجازه رانکړی پولیس ته زنګ وهم. کله چی می دغه جادویی واژه په کار بوتله٬ یو پولیس راغللو او قضیه یی بررسی کړه. پولیس وویل چی دغه سړی هغو ته کار کوی او ځواب ورکول د نړی کرځونکو حمل او نقل په اړه یوه عادی موضوع ده. زما د نوم٬ د ژوند ځای نه او زما د پاتی کیدلو وخت نه یی پوښتنه وکړه او وویل چی دغه ستاسو د امنیت لپاره دی. وروسته د هغو چی سوالونو ته می یی ځواب ورکړلو٬ ما ته یی د تللو اجازه راکړله او د ترمینال (Terminal) نه ولاړم. د میدان هوایی د باندی یو شمېر موټرونه قطار ولاړ ول او مامورینو ټولی وسیلی یی مخته له دی چی میدان هوایی ته ولاړ شی بازرسی کول یی. کشمیر ته ښه راغلاست.
په دغه څو راتلونکو ورځو ګی د یو شدیدترینه نظامی عملیاتو شاهد به په ټول ژوند کی می اوسم. که څه هم د سولی شرایط کی یی یو مګر بیا هم د هیوادو کنج کنجو کی یو شمیر مسلح خلکو ټک کولو ته چمتو دی. قریجات هم د دغه اضطراری حالت نه هم بیرون نه دی. د کارګیل (Kargil) لاری جریان کی عسکر چی په منظمه توکه سل تر یوسلو پنځوس متره د یو بل نه فاصله یی درلودله او په سیمه کی مستقره ول د اتوبوس کلکیو نه لیدل کیدل. بازرسی پایګاهی ډیری وی او د کار سرعت یی ډیر آهسته وو. که د لاری حالت سخت وبولو بیا هم ویلی شو. څرنکه چی د موټرونو د لاری نه په مارپیچه توکه تیریږی٬ کولی یم شوی چی د څو انچی فاصلی نه لاستیکونه یی د لاری غاړی نه په زرانو فوت فاصله د هغو نه په لاندی قسمت کی ووینو. ځینی برخی په هغه اندازه نرۍ وو چی موږ باید ولاړ شوې وی ترڅو چی نوری نقلیی په ویژه نظامی کاروانونه تیر شی. یو وار می تر ۱۳۷ موټرونه حساب کړل. دا په هغه وخت کی وو چی جګړه ولاړه شوی وه.
که څه هم د تشنج حالت تل په دغه سیمه کی شته٫ زه ډیر خوشاله یم چی ډیر صمیمی خلک می ملاقات کړل. دوی ډیر خوشاله ول چی په دغه تیرو څو میاښتو کی هیڅ کومه جګړه په هغه سیمه کی ونشوه. په دیر سختی مو کولی شوی باور وکړو چی زه دومره پرته د کوم رهنما نه لری تللی یم او زیار می آباسلو ترڅو چی دلیل یی پوه شم. د خلکو ښکلی بیان لپاره پریمیږدی چی ترڅو چی یوه قصه تاسو ته ووایم. د سرینګر راتللو وخت کی یو موټر ته ولاړ وم٬ مګر هیڅ موټر پیدا کیدو نه. په دغه صورت کی تصمیم می ونیولو چی خپلی لاری ته ادامه ورکړم ترڅو چی کوم ځوک ما ورسوی. ټولو غوښتل چی ما ورسوی. دغه زما آسانترینه وړیا سفر په ټول ژوند کی می وو چی یو نظامی موټر سره د یو عسکر سره خپلی لاری ته ادامه ورکړم او کله چی د هغو لاره زما د لاری نه بیل کیدله٬ بله نقلیه وسیله می دلاس نه ورکړلو او د هغو نه می وغوښتل ترڅو چی ما ورسوی. د موټروان څیره چی زما نه راضی نه وه دقیقا په یاد یی لرم٬ مګر بیا هم هغو ومنلو ترڅو چی څو دقیقی لاره زما سره همرا شی.
هیله لرم چی جکړه د دغه نه ډیر دوام پیدا کوی او د کشمیر خلک د دی نه ډیر په سوله کی ژوند کوی٬ مکر بدبختانه داسی شی اتفاق نشولو. په دغه څو تیرو میاښتو کی تنشونه ډیر شوی وو او شرایط خرابتره شوی وو. د می (May) تیره میاښت کی څلور سربازه د کشمیر طالبانو یو کمین ګاه کی مړه شوی دی. په تیره میاښت کی هم یو سرباز په یو بازار کی مړ شوی وو. وروسته د کالونو مبارزی نه دواړه خواه مړی ورکوی. د کشمیر ځینو برخو کی د خشونت ډیرو کولو لپاره٫ نظامی مقررات وضع شوی دی. د سپتامبر میاښت پیل کیدلو کی زوبین مهتا (Zubin Mehta) د یو سندرغاړی ګروه ګرداننده په سرینګر کی یی یو کانسرټ برګزاره کړلو٫ مګر د طلبانو جدایی دغه د دهلی قانون سلطی نښه په دغه جګړه لیدلی سیمه کی بولی. (د بی بی سی په ګزارش)
هیڅ قدرت د کشمیر خلکو دردونو لری کولو لپاره نه لرم٫ پرته د دی نه چی د کامپیوټر په وسیله باندی می د اجتماعی رسانو استفاده کولو سره د خلکو آګاهی د کشمیر شرایطو په اړه پورته بوځم. هیله لرم چی د خپلو هیلو نظرونو او دیدګاهو ګډون کیدلو سره په اجتماعی رسانو کی ډیر خلک د ټولی نړی نه د دغه جګړی لپاره یوه د سولی لاره موندلو لپاره زما سره یو ځای شی. هغه شی چی موږ اړتیا لرو دا دی چی د هند٫ پاکستان او د کشمیر طالبانو نه وغواړو چی یو بل سره کښینی او په دغه اړه کوم کار وکړی. زه د هیځ کوم هیواد او سیاسی ګروه نه طرفداری نه کوم٬ زما اصلی دغدغه محلی خلک دی. د کشمیر یو شمېر محلی خلکو سره می خبری وکړی او درد می حس کړلو. دوی د دغه جکړی نه ستړی دی. دوی فقط غواړی چی خپل ژوند وکړی. دوی فقط سوله غوواړی.
جیاکومو کرستی(Giacomo Cresti)
زما د پاڼی سره یوځای شی.
http://www.filmannex.com/webtv/giacomo
ما په دغه نښه تعقیب کړی. @giacomocresti76
