در حدود پنجاه سال قبل از میلاد، قبیله های کوچی با همکاری مخالفان داخلی، دولت یونان – باختری را از بین بردند. بلخ را تصرف کردند و سرانجام اساس امپراتوری جدیدی که به طور کامل صبغه ی افغانی داشت را به وجود آوردند.
موثق ترین معلومات پیرامون کوشانیان را می توان از نوشته های کتیبه ی رباطک به دست آورد. کتیبه ی رباطک در سال او امپراتوری کنشکا نوشته شده است. این کتیبه معلومات مفید و مهم در رابطه به امپراتوری کوشانی و حدود امپراتوری آنها دارد.
کجولاکد فیسیس موسس امپراتوری کوشانیان بود. موصوف چهار ولایت بزرگ در طرف های بلخ را با هم متحد کرد. در حدود سال 40 میلادی ساحه های کابل و غزنی را فتح کرد. کجولاد کد فیسیس 40 سال بر قلمرو آریانای قدیم و باختر حکم روایی کرد. موصوف در طی این مدت توانست بقایای شاهان یونانی و پارتی را از بین برد. تعداد زیادی از مسکوکات کجولا کد فیسیس از مس ساخته شده است. در مسکوکات القاب زیادی مانند: دیندار، شهنشاه و غیره حک شده است. موصوف به عمر 80 سالگی چشم از جهان بست.
بعد از کجولا کد فیسیس قدرت به ویما تکتو رسید؛ بنابر نوشته ی کتیبه ی رباطک ویما تکتو پسر کجولا کد فیسیس می باشد.
بعد از ویماتکتو پسرش ویما کد فیسیس تا سال 127 میلادی حکمروایی کرد. ویما کد فیسیس نخستین شاه کوشانی بود که حدود کشور را تا دریای گنگا در جنوب وسعت داد. ویما کد فیسیس با کشور چین روابط دوستانه داشت و به دربار تراجان امپراتور روم سفیری فرستاد و با آنها روابط تجارتی و اقتصادی را محکمتر کرد. در مسکوکات این دوره اثرات هنر سکه سازی روم معلوم است.
بعد از ویمار کد فیسیس اداره ی کشور به پسرش کنشکا تعلق گرفت. کنشکا مردی مقتدر و امپراتوری نامور تاریخ قدیم افغانستان است. حدود امپراتوری کنشکا از طرف شرق به بنارس هندوستان و از طرف غرب به امپراتوری پارتها متصل بود. از طرف شمال تا کاشغر و یار کند رسیده بود. رابطه های تجارتی در شرق با چین و در غرب با روم برقرار کرده بود و راه مشهور ابریشم در زمان کوشانیان و به خصوص در زمان کنشکا به شهرت جهانی رسید. به منظور اداره ی امپراتوری خویش، دو مرکز اداری داشت که در زمستان پیشاور و در تابستان بگرام را تعیین کرده بود.
کنشکا در سال 147 میلادی چشم از جهان پوشید. پسران وی امپراتوری بزرگ پدر خویش را بین خود تقسیم کردند. در هر گوشه کسی به قدرت رسید و در مرکز به تعقیب مرگ کنشکا پسرش به نام واسشکه با واسودیوا جانشین پدر شد.
