گزارشاتی از منابع نزدیک به ارگ ریاست جمهوری حاکی از آن است که در ساختار نظام سیاسی و اداری کشور تغییرات مهمی در حال اجرا است. بر اساس این طرح، پست معاونت دوم ریاست جمهوری و برخی از کرسیهایی که در کابینه با حضور نمایندگان منسوب به جامعهی هزاره تمثیل میشد، به نمایندگانی از جامعهی ازبک انتقال خواهد یافت.
ظاهراً پراکندگی آرای هزارهها و استیصال سیاسی سیاستمداران این جامعه از یکسود، و رأی منسجم و یکدست جامعهی ازبک که از کانال جنرال دوستم و جنبش ملی و اسلامی رهبری میشود، از سویی دیگر، انگیزهی مهمی در پیشافتادن این طرح قلمداد میشود. جابهجاییهایی در پستهای ولایت و فرماندهان امنیتی شمال کشور که در ماههای اخیر صورت گرفت، بخشی از امتیازدهی به جنرال دوستم برای زمینهسازی اجرای این طرح یاد میشوند.
ظاهراً فیضالله ذکی، سخنگوی جنرال دوستم؛ نظیف شهرانی، استاد دانشگاه لودیانای امریکا؛ ثریا دلیل، وزیر صحت عامه؛ و داکتر سلجوقی، معاون اداری پارلمان به عنوان کاندیدان پست معاونت دوم ریاست جمهوری توسط جنرال دوستم نامزد پست معاونت دوم ریاست جمهوری شده اند که اسم شان در حلقات مربوطه مورد بررسی قرار دارد.
عملیشدن این طرح تغییر عمدهای در ترکیب مشارکت اتنیکی در ساختار نظام اجرایی کشور خواهد بود. تشکیل جبههی اعتماد ملی که به گونهای از حمایت ارگ ریاست جمهوری برخوردار است، بخشی از مراحل اجرایی این طرح است که به موجب آن قدرت چانهزنی سیاسی آقایان کریم خلیلی و محمد محقق تضعیف شده و ادعای آنان برای نمایندگی یکدست از آرا و خواستههای جامعهی هزاره مورد سوال قرار میگیرد. تحلیلگران داخل ارگ میگویند که جامعهی هزاره رأی بزرگ و تعیینکنندهای در اختیار دارد، اما این رأی توسط هیچ مرجعیت سیاسی انسجام نیافته و به قدرت بالفعل تبدیل نمیشود.
طرح جدید، سیاستمداران کنونی جامعهی هزاره را با چالش جدیای مواجه خواهد ساخت. اینها ناگزیرند وسیلههای نفوذ و فشار خویش را بازبینی کنند تا ثابت سازند که در معادلهی سیاسی دوران انتخابات همچنان حرف مهمی برای گفتن دارند و نادیدهگرفتن جایگاه آنان در ساختار نظام اجرایی کشور پیامدهای سنگینی خواهد داشت.